O Consello de Estado ve inviable que todos os emigrantes voten en urna

(09/11/2009)

O Consello de Estado ve inviable que todos os emigrantes voten en urna
O órgano asesor avoga por restrinxir o sufraxio en urna a certas demarcacións
SONIA VIZOSO - Santiago - 08/11/2009

A metade dos cidadáns que poden elixir aos alcaldes de Avión, Arnoia, Bande ou Boborás, na provincia de Ourense, sofren ou gozan da xestión municipal, como moito, cando viaxan alí por vacacións. Son tamén emigrantes, por exemplo, o 40% dos electores de Val do Dubra (A Coruña) e case un terzo dos de Laxe.

A metade dos cidadáns que poden elixir aos alcaldes de Avión, Arnoia, Bande ou Boborás, na provincia de Ourense, sofren ou gozan da xestión municipal, como moito, cando viaxan alí por vacacións. Son tamén emigrantes, por exemplo, o 40% dos electores de Val do Dubra (A Coruña) e case un terzo dos de Laxe. O Consello de Estado avoga por retirar ou, cando menos restrinxir ao máximo, o dereito de voto dos españois no exterior nos comicios locais porque, segundo argumenta nun informe emitido en febreiro, o sufraxio da diáspora nestas citas electorais non é unha esixencia nin democrática nin constitucional.

Sobre as reformas que os partidos políticos expón para garantir a limpeza do proceso electoral na emigración, a institución pon reparos tanto ao voto en urna como á creación dunha circunscrición especial para os residentes no estranxeiro, xa que esta última medida, subliña, requiriría unha reforma constitucional. Os xuristas que asesoran ao Goberno defenden que o sufraxio en persoa e ante unha mesa electoral non pode estenderse a toda a diáspora porque a loxística necesaria é "desmesurada", sobre todo se o escrutinio realízase no estranxeiro. O órgano asesor avoga por manter a opción do voto por correo porque obrigar ao elector a desprazarse ata o lugar onde se sitúa a urna iría "contra o mandato constitucional de facilitar o exercicio do sufraxio no estranxeiro".

O Consello de Estado propón que só se instalen urnas nas demarcacións estranxeiras que conten cun mínimo de 700 españois inscritos no censo e que o reconto das papeletas sígase realizando en España: "Trataríase de instrumentar un modelo (...) no que se permitise aos electores ausentes exercer o seu dereito durante varios días antes do da votación nos consulados ou en dependencias habilitadas ao efecto, para a continuación remitir, a través de valija diplomática, todos os sufraxios emitidos para o seu escrutinio xeral pola Xunta Electoral competente".

O sistema, engade, debería cinguirse ás demarcacións consulares que contan cun Consello de Residentes Españois, é dicir, que acollen a máis de 700 electores ausentes, e sería esta entidade encárgaa de colaborar na organización do proceso.

O sufraxio exterior en urna, subliña o Consello de Estado, "non eximiría ao lexislador de abordar as reformas oportunas para perfeccionar o voto por correspondencia", entre elas que se esixa ao emigrante que achegue co seu voto unha fotocopia do DNI e que se subscriban acordos cos servizos de correos doutros países.

O órgano consultivo non ve con bos ollos que se manteña o voto exterior nas municipais. Considera que os emigrantes non cumpren o requisito que establece a Constitución no seu artigo 140 para poder elixir aos concelleiros: que sexan "veciños do municipio". O Informe do Consello de Estado sobre as propostas de modificación do réxime electoral xeneral esgrime que o vínculo de "veciñanza" ao que apela a Carta Magna para votar os gobernos locais -e ao que non alude cando se refire ao resto de citas electorais- se evapora cando o cidadán non reside no municipio ao que está adscrito. "Unha cousa é acudir á ficción de adscribir ao emigrante a un municipio español para facer posible o escrutinio do voto que emita, por exemplo, nas eleccións xerais", sinala, "e outra distinta consagrar esa ficción como mecanismo de acceso á veciñanza parcial do municipio de que se trate e, correlativamente, ao dereito de elixir aos seus concelleiros".

A análise do Consello de Estado destaca a incongruencia que supón que os cidadáns perdan o seu dereito a votar no seu municipio cando trasladan a súa residencia e padrón a outra localidade española e non ocorra o mesmo cando nacen ou se fincan no estranxeiro. E recorda que é precisamente o vínculo de veciñanza que non teñen os emigrantes ao que recorren quen reivindican o dereito de sufraxio dos inmigrantes nas municipais. "Se para defender a participación do inmigrante neste nivel invócase a súa condición de destinatario das decisións" dos concellos, esgrime o Consello de Estado, a "falta de incidencia" destas na vida dos emigrantes "non pode ignorarse á hora de configurar a titularidade do dereito de sufraxio municipal".

O informe propón "un debate sosegado sobre a posibilidade de reverter esta decisión". E, como recoñece as "dificultades" para retirar de raíz un dereito recoñecido, expón fórmulas para, polo menos, restrinxilo. Por exemplo, que a potestade de voto dos emigrantes nas municipais caduque transcorrido un tempo desde que o cidadán abandonou España. Esta limitación xa suporía un adelgazamento considerable do censo galego de residentes ausentes, xa que desaloxaría del dunha plumada a todos os membros da diáspora que non residiron nunca en Galicia.