Inmigración, a lei e a súa xestión

(29/10/2009)

Inmigración, a lei e a súa xestión
XAVIER RIUS 29/10/2009

Hoxe, o Congreso aprobará unha nova reforma da Lei 4/2000 de dereitos e liberdades dos estranxeiros, máis coñecida como Lei de Estranxeiría. Unha reforma que o Goberno debería realizar fai anos para adaptala a directivas comunitarias que non podían aplicarse cunha simple modificación do regulamento, e que decidiu demorar para evitar que o Partido Popular aproveitase o debate para axitar os medos á inmigración no último tramo da lexislatura. Ademais, as sentenzas do Tribunal Constitucional, anulando as restricións aos dereitos de manifestación, folga, educación e xustiza gratuíta dos inmigrantes irregulares, esixían reformular diversos artigos.

A lei, que retorna estes dereitos aos irregulares e adáptase á normativa comunitaria en aspectos como a concesión do permiso de longa duración ao extracomunitario que ten devandito permiso concedido noutro país da Unión ou a regulación do cartón azul para inmigrantes cualificados, é continuista coa actual, non achegando cambios na xestión do fluxo migratorio. Ten si, dous aspectos controvertidos que poden cualificarse como un retroceso: o endurecemento dos requisitos para a reagrupación familiar e o alongamento de 40 a 60 días do período que un estranxeiro pode permanecer nun centro de internamento. Pero tamén ten melloras como o control xudicial de devanditos centros, a non expulsión da muller en situación irregular que é vítima de violencia de xénero -que agora a policía ao facer o ateigado tiña a obrigación de iniciar expediente de expulsión-, e a concesión do permiso de traballo aos fillos e cónxuxes reagrupados que agora chegan a España sen devandita autorización.

Digo que a lei achega poucas novidades na xestión do fluxo de entrada máis aló de introducir a participación das comunidades autónomas na concesión de permisos de traballo, dado que mantén o maior avance da anterior lexislatura: o catálogo provincial de empregos de difícil cobertura. Listaxe de empregos que se poden ofrecer a un extracomunitario que está no seu país, sen ter que ofertalo previamente á poboación española e estranxeiros con permiso permanente. Esta esixencia de ter que remitir ás oficinas de emprego calquera posto de traballo demoraba a contratación, facendo fracasar ata 2005 as políticas de contratación en orixe.

O redactado que se votará hoxe é mellor que o que saíu do Consello de Ministros en xuño e moito mellor que o que presentou en decembro o ministro Celestino Corbacho. Faise difícil comprender, se o redactado debía de ser este, por que o ministro quixo introducir propostas como a multa a quen aloxase a un irregular, todo iso acompañado dun discurso que anunciaba a certeza de que centos de miles marcharían. Pero a evidencia de que o texto mellore non desculpa os retrocesos que se impón, como a prolongación do período de internamento ou as restricións á reagrupación familiar que afectarán aos pais. Así, permítese a reagrupación de ascendientes maiores de 65 anos que xa non poden traballar, pero, salvo excepcións por motivos humanitarios, xa non se permitirá aos menores de 65. Que pasará cos matrimonios nos que o home teña 70 anos pero a esposa 63? Non sería posible introducir unha emenda para que bastase con que un dos dous teña máis de 65?

O texto actual é rexeitado por motivos distintos polo PP e por Esquerda Unida, Iniciativa per Catalunya e Esquerra Republicana. O rexeitamento destes últimos débese ás restricións á reagrupación, o alongamento do internamento e determinadas sancións. O rexeitamento do PP débese a que decidiu que non lle conviña votar a favor, para poder utilizar electoralmente os medos á inmigración nun momento como o actual. Pero afortunadamente non xurdiu en España un estado de opinión responsabilizando aos inmigrantes da magnitude do desemprego, máis cando os estudos demográficos afirman que pasada a crise serán necesarios máis inmigrantes.

O Goberno di que a lei responde á nova situación do fenómeno migratorio, tras o seu forte crecemento. Pero hai que dicir que o substancial da xestión do mesmo non estará na lei senón no regulamento e, sobre todo, na súa aplicación. De entrada, o Goberno, ante a situación de desemprego restrinxiu acertadamente fai uns meses os catálogos de empregos de difícil cobertura. Certamente, o incremento do número de estranxeiros en España freouse, pero non son certas valoracións como as feitas tras a publicación da última estimación do INE, que din que hai en España 17.000 estranxeiros menos que en xuño, se non se aclara que uns 25.000 estranxeiros obtiveron a nacionalidade española nese período. Pero o maior reto actual, diminúa ou non o número de estranxeiros, non é só se se facilitará o arraigamento aos máis de 700.000 irregulares -esta é a primeira reforma que non vai acompañada dun proceso de regularización- senón, tamén, como se tratará aos que perdan o emprego. Se non se flexibiliza no regulamento a renovación dos permisos aos desocupados, centos de miles caerán na irregularidade, e cando obteñan un emprego non poderán acceder ao mesmo ao carecer de permiso de traballo.