O Congreso ultima para as xerais o fin do voto rogado para a emigración

(16/05/2022)

O Congreso ultima para as xerais o fin do voto rogado para a emigración

carlos punzón VIGO / A VOZ

Reconto do voto emigrante nas eleccións xerais dos 2016 MARCOS MÍGUEZ


Haberá papeletas descargables, prazos máis amplos e poderase delegar o voto

15 may 2022 .

O voto rogado, o sistema que obriga aos españois residentes no exterior para ter que solicitar poder participar en cada elección e cruzar ata tres envíos postais para que a súa papeleta conte, está, agora si, próximo á súa desaparición. O Congreso dos Deputados coñecerá a próxima semana o relatorio que se someterá á análise dos grupos parlamentarios para reformar a lei electoral nos artigos que desde fai once anos regulan o voto exterior.

A introdución desde entón do voto rogado foi duramente cuestionada mesmo pola Xunta Electoral Central e o mesmo Consello de Estado, dado que o devandito rogo e os curtos prazos para votar desde o estranxeiro convertéronse nun atranco insalvable para miles de emigrados, que na súa inmensa maioría acabaron por desistir de seguir participando nos comicios.

A falta de que se oficialice a posta en común das propostas de todos os partidos, se analicen e voten as 119 emendas xa presentadas e siga o trámite no Senado, PSOE, Unidas Podemos e o PP coinciden ao fin nos puntos básicos para regular o voto exterior, garantir a súa limpeza e posibilitar unha participación maior que a que se rexistra desde fai once anos. Só un adianto electoral apúntase desde o Congreso como imprevisible freo ao desenvolvemento da reforma, que decaería por completo nese caso, obrigando a volver tramitala desde o seu inicio na seguinte lexislatura. A previsión, en cambio, é que o novo modelo electoral estea vixente para as eleccións xerais que habería que celebrar no 2024.

Papeleta descargable

As dúas formacións do Goberno e a principal da oposición están de acordo en que a mellor forma de asegurarlle á emigración tempo suficiente para poder votar é que poidan descargarse vía internet as papeletas da súa circunscrición en cada proceso electoral. Para iso expoñen eliminar o voto rogado e que sexa a Administración electoral a que de oficio envíe a todos os residentes no exterior a documentación precisa, unha guía clara que explique como votar e as ligazóns web ás papeletas de cada provincia. Estas activaríanse unha vez estean definitivamente proclamadas, emendados os posibles erros e liquidados os potenciais recursos.

O PP quere mesmo que un ano despois de que se aprobe a reforma electoral, de comenzo unha fase de substitución progresiva dos envíos postais por parte da Administración electoral por outra de remisión de toda a documentación vía correo electrónico.

E se os prazos habilitados para votar poderían levar así ao límite ao facerse telemáticamente, os textos recolleitos para confeccionar a nova lei electoral avogan por aumentar de tres a sete as xornadas hábiles para depositar as papeletas nos consulados. Isto conlevaría ter que atrasar o reconto definitivo en cada xunta provincial, pasando dos tres días actuais a cinco, o que prolongará a incerteza nos casos nos que os resultados sexan apertados.

Os dous partidos do Goberno defenderán que os datos do censo exterior se verifíquen, depuren e actualicen cada cinco anos e se faga por primeira vez seis meses despois de que se aprobe a reforma electoral, prazo este que tamén secunda o PP.

Voto delegado

A nova lei recollerá con altas posibilidades unha nova figura electoral para os residentes no exterior: a do votante por delegación por parte daquelas persoas que non poidan realizar o proceso por ausencia ou incapacidade. O grupo popular defende que unha mesma persoa só poida representar a outra, pero partidos como Esquerra avogan porque estas poidan votar mesmo por tres. Está por ver tamén se a idea do PP de que os sobres depositados en urnas nas embaixadas, consulados ou locais que se habiliten deberán levar ou non un adhesivo no seu peche, facilitado pola Administración electoral para certificar que non foi manipulado.

Galicia: de cen mil votos a só cinco mil en trece anos

No 2009, a primeira vez que Alberto Núñez Feijoo liderou as listas do PP como candidato á presidencia da Xunta, votaron 101.708 galegos residentes no estranxeiro. No 2020, a última vez que o fixo o popular, tan só manifestaron as súas opcións electorais 5.726 persoas. De participar o 30,3 % do censo exterior a unicamente o 1,24. Esa é a mellor mostra de que o voto rogado implantado no 2011 desactivou unha participación electoral na que a maioría da emigración e a súa descendencia xa non se sentía involucrada. E ao mesmo tempo que se producía ese declive nos comicios e a imposición de trabas burocráticas, o volume e peso do censo exterior non deixou de crecer.

A extensión da nacionalidade que a Lei da Memoria Histórica outorgou aos netos dos que se foron por mor da represión da ditadura e a reactivación da emigración pola crise económica do 2008 dispararon o censo de electores no estranxeiro, que cada vez máis se aproxima en Galicia ao medio millón de persoas. A día de hoxe son 470.859 os electores galegos residentes fora de España, un continxente que representa xa o 17,5 % de todo o censo galego, que mingua dentro da comunidade e non deixa de crecer no estranxeiro.

Voto mariñeiro

Fontes consultadas de diversas formacións presentes no Congreso estiman que a reforma da Lei Electoral limitarase nesta ocasión para eliminar o voto rogado e establecer novas normas para a emigración, pero o BNG expuxo tamén que se active un sistema específico para os 10.000 mariñeiros que non poden acudir a votar por estar no mar.

Quedan sen marxe para ser tratadas outras propostas tendentes a baixar a idade de voto ata os 16 anos e os intentos por cambiar a representatividade das provincias eliminando un número mínimo de deputados para todas elas e facer que a repartición se base só en criterios de proporcionalidade poboacional.