Activistas galegos combaten cun manual o discurso do odio na Rede

(04/12/2019)

Activistas galegos combaten cun manual o discurso do odio na Rede

«Facebook é a rede social con máis manipulación», di a coordinadora do proxecto CibeRespect

La Voz de Galicia

Elisa Álvarez
santiago / la Voz 04/12/2019

Violan en grupo, veñen ao noso país para delinquir, abusan da sanidade pública, dedícanse a buscar subvencións, teñen pensións  sen ter cotizado... Non son bulos novos. O discurso do odio cara aos colectivos migrantes sempre existiu, pero as redes sociais visibilízano e multiplican. Tras revisar os comentarios que os lectores facían a unha reportaxe de La Voz de Galicia no ano 2016, a oenegué Ecos do Sur decidiu comezar a traballar para loitar contra este tipo de discursos, e sobre todo para construír unha narrativa alternativa. Xurdiron así varias iniciativas de formación, capacitación e activismo dentro do paraugas do proxecto CibeRespect. Un deles é a elaboración dun manual e unha guía de peto, en colaboración coa Consellería de Política Social, que en principio presentarase o 18 de decembro, Día Mundial do Migrante.

O discurso do odio existe pero os seus destinatarios van cambiando. Neste momento, explica Natalia Monje, coordinadora do proxecto, os dardos do racismo diríxense maioritariamente aos musulmáns, os menores estranxeiros non acompañados e o feminismo. Os temas estrela, con todo, son recorrentes: delincuencia e fronteiras; tradicións culturais e relixiosas; e recursos económicos, «abuso da sanidade pública, axudas sen cotizar, son os bulos de sempre», di Natalia. O problema é que son mensaxes que se viralizan e asolagaron o mundo dos memes, «que son moi visuais e inmediatos, o que leva a que se compartan rapidamente».

E como loitar contra estas mensaxes? É o que pretende este manual, unha publicación sinxela e moi práctica para que calquera persoa teña ferramentas para enfrontarse a estes bulos. Primeiro explícase o marco normativo, xa que aínda que moitos non o saiban, no Código Penal existe o delito de odio, así que estas mensaxes tamén poden ser delito. A publicación explica como detectar a desinformación e os bulos, e como enfrontarse a eles. Non só con condutas reactivas, é dicir, negando con cifras e contrastando a realidade, senón con narrativas alternativas, unha proposta que supón unha novidade neste tipo de manuais a nivel estatal.

«Para iso baseámonos moito en George Lakoff e ou seu libro Non penses nun elefante. Se che din iso, o primeiro que fas é pensar nun elefante», explica Natalia. É dicir, se se combate un discurso do odio dicindo que os inmigrantes non son delincuentes, as palabras que perviven no imaxinario son delincuencia e inmigración. Trátase de establecer unha narrativa alternativa, «por exemplo, as migracións son naturais e todos somos migrantes, con iso rompes a dicotomía nosoutros- eles e levas o debate ao teu terreo». Para facer todo isto Ecos do Sur, co apoio da Xunta e outras entidades como A Caixa, levou a cabo un estudo das redes sociais e as mensaxes que poden verse, «Facebook é a rede con máis manipulación», explica Natalia.

Desde o colectivo lamentan ademais que estes ataques nin sequera son individuais, senón que «a orixe é organizada, nestas eleccións xerais vimos que determinados grupos ideolóxicos eran os que orixinaban os bulos e despois os difundían con perfís falsos», conclúe Monje. Contra eles, un manual que quere contrarrestar o discurso do odio co discurso da realidade.

«O menos bruto era ‘importamos analfabetos, exportamos médicos’»

En febreiro do 2016 Alfonso Andrade realizou unha reportaxe na escola de español para inmigrantes que a oenegué Ecos do Sur ten na Coruña. Unha reportaxe publicada en La Voz de Galicia que desde este colectivo aseguran que foi «unha reportaxe fantástica». O shock, aseguran, chegou ao ler os comentarios dos internautas, «o menos bruto dicía: ‘así nos vai, importamos analfabetos e exportamos médicos’. Iso nos serviu para constatar que o discurso do odio está xeneralizado e fixemos este proxecto».