«Intentamos recoller no libro a historia da xente normal»

(03/03/2014)

«Intentamos recoller no libro a historia da xente normal»

No estudo sobre o exilio español en Uruguai figuran numerosos galegos

CARBALLO / LA VOZ  01 de marzo de 2014  

Luis Romero Longo (Oyarzun, 1950) e Manuel Suárez González (Pola de Lena, 1940) son xunto con Rogelio Martínez Barreiro, que se quedou en Uruguai, os autores do un libro sobre o exilio español.

-¿Que pretenden con esta publicación?

-[Manuel Suárez] É unha chamada de atención para os mozos de acá e de alá para explicar comó foron receptivos connosco. Cando vexo que recibiremos a 25 ou 30 sirios séntome perplexo. Tamén quixemos deixar claro que cando se fala do exilio español sempre saen a relucir catro nomes. Intentamos recoller no libro a historia da xente normal, da que case ninguén fala. Haberá unhas 1.500 referencias, pero seguimos recibindo datos a través de Internet.

 

-[Luis Romero ] Tratamos de contextualizar, aclarar por que se foron desde os carlistas aos sindicalistas da CNT e que situación atopábanse.

-¿Por que empezan en 1814?

-[M.S.] Porque a partir dese momento os españois chegaban a outro país. É pequeno desde o punto de vista demográfico, pero eminentemente receptor e acolledor tanto cos españois como con cidadáns doutros países.

 

-[L.R.] Vanse cumprir os 200 anos da independencia.

 

-[M.S.] Montevideo era un porto moi importante, porque era parada antes de Buenos Aires.

 

-[L.R.] Baixaban en Uruguai e non volvían subir. Era un país pequeno. Montevideo e Colonia eran as únicas cidades, o resto era campo. Estaba todo por facer e non había problemas para recibir exiliados ou emigrantes. Un caso é o do anarquista galego Adrián Troitiño, que foi expulsado de Buenos Aires e devolto a España. O barco recalou en Montevideo e pediu asilo político. José Batlle e Ordóñez nun xesto excepcional acolleuno. En España tivese tido moitos problemas. Fundou o sindicato de canillitas, que eran os vendedores de xornais, e participou na organización e consolidación do sindicalismo en Uruguai.

-¿Levaron moitas sorpresas?

-[L. R.] Bastantes. O máis rechamante foi a influencia dos carlistas, sobre todo vascos e cataláns, na conformación do mundo rural uruguaio. Tamén a participación dos galegos, sobre todo dos exiliados, na cultura, a literatura, a arte, o medicamento, as ciencias. o sindicalismo...

-¿Como foi a emigración galega?

-[M. S.] Os primeiros exiliados foron vascos e cataláns polas guerras carlistas. A razón da chegada dos galegos é económica e data de finais do século XIX e a principios do XX. Tamén chegaron despois da Guerra Civil, pero tamén por falta de traballo, aínda que en ocasións por cuestións políticas, porque eran mestres ou funcionarios significados e cando perderon atopáronse con que non tiñan emprego. Os galegos que chegaron antes acolléronos. Rogelio Martínez, coautor do libro, chegou con 14 anos e ten case 90.

 

-Despois a viaxe foi ao revés.

-[L.R.] Estamos a mesturar dúas cousas, o exilio político e a emigración económica. Nos anos 70 si que houbo un regreso político e económico. Hai unha volta da emigración que houbo ata o ano 50.

 

-[M.S.] Durante 500 anos España foi un país de botar xente. A partir de 1992 pasa a ser receptor de emigrantes e agora volveu a cambiar.

 

-[L.R.] É un fenómeno o que se está dando coa nacionalidade coas migracións para acá. Hai que manexar as cifras con cautela porque é difícil saber se son uruguaios que emigran ou españois que volven.

Miles de nomes que eran case anónimos

 

Luis Romero (izq.), Manuel Suárez (der.) e Rogelio Martínez rescataron do esquezo miles de nomes de exiliados españois que viaxaron a Uruguai por motivos políticos desde a independencia do país suramericano ata a aprobación da Constitución Española. Acudiron a Carballo por invitación da asociación O Ceibo e antes da presentación deron as claves dun libro, no que investiron case cinco anos, nunha sala dá as instalacións de La Voz de Galicia. foto josé Manuel casal

 

 

¿Olvidou o seu contrasinal? | Alta