Desafío inmigrante á banca en España polos desafiuzamentos

(27/03/2012)

Desafío inmigrante á banca en España polos desafiuzamentos

MADRID (Reuters) - Cada martes pola noite, decenas de propietarios de vivendas que non poden pagar as súas hipotecas reúnense nun hacinado centro comunitario preto da principal praza de touros de Madrid para discutir a estratexia a seguir para loitar contra os seus bancos.

REUTERS 26 de marzo de 2012 .

Os recentemente chegados, moitos inmigrantes procedentes de Sudamérica, falan por quendas sobre o cerca que están do desafiuzamento. Falan de perder os seus postos de traballo, de non pagar os seus préstamos e de recibir a notificación xudicial de que falta pouco para que os boten.

Os veteranos da Plataforma de Afectados pola Hipoteca din aos recentemente chegados que probablemente perderán as súas casas, pero tamén proporcionan asistencia legal e psicolóxica aos que están dispostos a abandonala a cambio de que o banco lles perdoe o préstamo.

Os desafiuzamentos, ata 200 ao día, convertéronse nun símbolo da crise económica de España, que comezou fai cinco anos cando o afundimento do mercado inmobiliario e da construción deixou a millóns de persoas sen traballo.

Con todo, a plataforma conseguiu suspender ou atrasar decenas de procesos nos últimos seis meses mediante a organización de protestas fronte a casas cuxa hipoteca foi executada e axudando á xente a negociar cos seus bancos.

A campaña Stop Desafiuzamentos xerou unha onda de rebeldía contra os bancos e o novo Goberno prometeu agora dar un respiro a hipotecados que recibiron préstamos con durante un longo 'boom' inmobiliario.

Moitos membros da Plataforma son ecuatorianos que viñeron a España a finais da década de 1990 e principios da de 2000 para traballar na industria da construción, sen darse conta de que a burbulla estaba a piques de explotar.

Cando chegou o día do desafiuzamento de Patricia Tapia en febreiro, levou aos seus fillos á gardería e esperou no seu apartamento a un axente xudicial. Ecuatoriana de 28 anos, acabáraselle o paro e deixou de pagar a hipoteca fai catro anos.

Fronte ao seu bloque de pisos de ladrillo no leste de Madrid, un grupo de cámaras gravou a un centenar de manifestantes que se enfrontaron a equipos antidisturbios e gritaron consignas contra os bancos por desahuciar a debedores sen traballo.

Cando chegaron o funcionario xudicial e un representante do banco, Patricia, coa axuda dun psicólogo voluntario, convenceunos de que lle desen un respiro de 45 días co que espera gañar tempo para beneficiarse das novas normas do Goberno.

DIÑEIRO FÁCIL

Unha década de baixos tipos de interese alimentou a burbulla inmobiliaria. Despois de que o mercado afundírase en 2007-2008, centos de miles de persoas víronse debendo máis do que valía a súa casa. Ao mesmo tempo, os tipos de interese subiron e os pagos mensuais de hipotecas a tipo variable disparáronse.

Os desafiuzamentos dos que non poden pagar a súa hipoteca case se duplicaron a uns 50.000 o ano pasado en España, desde os 27.000 en 2008, a medida que o desemprego crecía ata o 23 por cento, segundo o Consello Xeral do Poder Xudicial.

Inmigrantes de baixos ingresos como Patricia se viron particularmente afectados. Cando perderon os seus postos de traballo non tiñan forma de pagar as hipotecas dunhas casas que eran imposibles de vender. Os prezos levan catro anos caendo sen final á vista.

Non tiñan idea de onde se estaban metendo, dixo Rafael Mayoral, un avogado que axuda aos hipotecados.

Mayoral di que bancos e intermediarios hipotecarios tiñan como obxectivo a comunidade ecuatoriana, que se disparou durante o 'boom' para chegar a ser a terceira en España logo de romaneses e marroquís, nunha cifra estimada de 400.000.

A principios da década de 2000, era máis fácil para un inmigrante pobre comprar que alugar unha casa. Os caseiros en España adoitan pedir un aval de 6 meses ou ata un ano de aluguer, mentres algúns bancos ofrecían préstamos para vivendas sen cota inicial.

Moitos ecuatorianos tamén sentiron a presión porque tiñan que demostrar que tiñan unha vivenda nas solicitudes de inmigración para traer á súa familia desde Sudamérica.

Xurdiron intermediarios hipotecarios ou "chiringuitos" que creaban pequenos negocios facéndose pasar por grupos con fins non lucrativos que axudaban aos inmigrantes.

"A xestión do risco era cero. Daban préstamos por todo", dixo José Antonio García Louro, secretario de economía e traballo de Esquerda Unida, un partido político minoritario que presentou unha iniciativa ao Congreso para cambiar as normas hipotecarias para obrigar aos bancos a alugar as casas aos parados que non puidesen pagar as súas hipotecas.

"Dábanlles demasiadas facilidades. Era unha sedución, era unha persecución, foron embaucados," dixo Aminta Buenaño, embaixadora de Ecuador en España, que creou un programa gratuíto de axuda para o que estima son 15.000 familias ecuatorianas con problemas cos seus bancos.

Tapia dixo que ela e a súa ex parella gañaban uns 3.600 euros ao mes xuntos cando recibiron unha hipoteca de 285.000 euros. Entón ela perdeu o seu traballo nun servizo de mensaxería en 2008 e o traballo da súa ex parella en xardinería evaporouse. Os ingresos de Tapia caeron a 400 euros da súa prestación por desemprego.

O seu prestamista, Bankia, unha das entidades financeiras españolas máis afectadas por préstamos inmobiliarios de dubidoso cobro, levouna á xustiza e quedou coa vivenda.

O banco terá dificultades para desfacerse dela nun moribundo mercado inmobiliario e se non se vende, Tapia seguirá debendo toda a hipoteca. Se se vende aos prezos moi rebaixados de hoxe, Tapia deberá a diferenza.

"A vivenda é súa. Só espero polo menos quedarme sen a débeda. É un peso moi grande. Se no futuro encontro un traballo eles (o banco) quedarían con parte do meu soldo," dixo Tapia.

Un portavoz de Bankia dixo que non estiveran involucrados en préstamos excesivamente agresivos, pero recoñeceu que houbera un período de crédito fácil impulsado por expectativas de que a bonanza continuaría.

Un portavoz do Banco de España dixo que o regulador nunca vira a necesidade de investigar se os bancos participaran en préstamos abusivos. "O que o banco central supervisa é a solvencia dos bancos", dixo.

Pero cando o po asentouse tras o afunde do mercado inmobiliario, os bancos do país quedaron con decenas de miles de millóns de euros de débedas incobrables e propiedades sen valor, e cinco tiveron que ser rescatado polo Goberno.

Mayoral, a miúdo traballando gratis, presentou varios casos de fraude contra intermediarios e bancos. Unha demanda levou á detención e imputación dun intermediario de hipotecas.

Agora un xuíz está investigando se o intermediario constituíu de forma ilegal garantías cruzadas, nas que dous inmigrantes con baixos ingresos compraban vivendas e cada casa era utilizada como aval do outro préstamo.

CULPA COMPARTIDA

Aínda que non houbo unha investigación sistemática das prácticas hipotecarias en España, a alarma pública sobre os desafiuzamentos fixo que o novo Goberno do Partido Popular tomase medidas.

O ministro de Economía, Luís de Guindos, pediu recentemente aos bancos que perdoasen a débeda hipotecaria das propiedades de valor inferior a 200.000 euros e cando todos os membros da familia estivesen en paro.

A maioría dos bancos españois dixeron que respectarán o novo código. Bankia e outros dous grandes bancos, Santander e BBVA dixeron que xa renegociaron miles de préstamos para familias en dificultades, dándolles tempo para pagar os préstamos.

O grupo de consumidores ADICAE di que as medidas de De Guindos non van o suficientemente lonxe e pide unha profunda reforma das leis hipotecarias.

Pero Carlos Baños, cuxa Asociación de Afectados por Embargos e Poxas (AFES) axúdalles a negociar cos seus bancos, di que unha nova lei que permita á xente entregar as chaves ao banco sen sancións podería desencadear unha perigosa onda de falta de pagamentos.

"Os bancos teñen gran parte da culpa, pero os cidadáns saben que tamén comparten parte da culpa. Eu dígolle aos meus clientes que aprendan disto, non hai que endebedarse máis aló das túas posibilidades. Todo o mundo compraba unha casa, ata a xente que non debería", declarou.

O apetito bancario polas execucións hipotecarias pode estar en decadencia porque os bancos están sobrecargados con propiedades embargadas sobre as que tiveron que recoñecer enormes perdas. Ademais, os procesos de execucións hipotecarias son caros para os bancos e os tribunais teñen moitísimos casos pendentes.

AVALISTAS ATRAPADOS

Javier Chicaiza, de 28 anos, outro inmigrante ecuatoriano activo na Plataforma, dixo que Bankia perdooulle a súa hipoteca de 243.000 euros despois de que a súa muller perdese o seu traballo e el deixase o seu para poder negociar co banco.

Pero os seus problemas non se acabaron porque a hipoteca do seu irmán esta sendo executada e el era un avalista da mesma.

Membros da Plataforma reúnense unha vez á semana para realizar visitas masivas a sucursais bancarias para presentar solicitudes de perdón de débeda.

Isabel Lascano e outros 30 membros da Plataforma reuníronse na céntrica Porta do Sol de Madrid recentemente e foron xuntos a entregar uns documentos a Bankia.

Tanto Lascano, de 30 anos, como o seu marido están en paro, e deixaron de pagar a súa hipoteca fai un ano. A súa hipoteca está sendo agora executada. Ela está desesperada por que Bankia acepte a súa petición e perdoe a súa débeda, porque os seus curmáns, que lle avalaron o préstamo, teñen agora un punto negro na súa cualificación de crédito e tiveron que cancelar os seus cartóns de crédito.

A Lascano gustaríalle fuxir coa súa familia a Ecuador, pero non quere deixar aos seus curmáns na estacada.

"O que si me doe é por eles porque eles no seu momento fixéronme un favor e agora están pagando (as consecuencias)" dixo Lascano.