Inmigración e infancia en España.

(21/02/2012)

Inmigración e infancia en España.

Os menores de orixe inmigrante que chegan ou naceron no noso país enfróntanse, en ocasións, a situacións de risco social e vulnerabilidade. Os seus dereitos están recollidos na Convención sobre os Dereitos do Neno, e España, como Estado Parte deste tratado internacional, debe garantir que o acceso aos dereitos destes nenos, nenas e adolescentes sexa unha realidade.

As situacións ás que se enfronta este colectivo son múltiples, xa que responden a un conxunto de factores que inciden de xeito moi diferente en cada menor (país de orixe, forma de chegada, idioma, idade, situación familiar, contexto socioeconómico, etc.) Se embargo, a grandes liñas, podemos distinguir dúas realidades moi diferentes entre os nenos envolvidos no fenómeno migratorio: o dos menores estranxeiros non acompañados e o dos fillos de familias inmigrantes en España.

Menores estranxeiros non acompañados
"Os Estados Partes respectasen os dereitos enunciados na presente Convención e asegurasen a súa aplicación a cada neno suxeito á súa xurisdición, sen distinción algunha, independentemente da raza, a cor, o sexo, o idioma, a relixión, a opinión política ou doutra índole, a orixe nacional, étnico ou social, a posición económica, os impedimentos físicos, o nacemento ou calquera outra condición do neno, dos seus pais ou dos seus representantes legais."

Convención sobre os Dereitos do Neno, Art. 2.1


Os menores estranxeiros non acompañados son os nenos e adolescentes menores de 18 anos que emigran fóra do país de orixe sos ou separados de ambos os pais, titor legal ou persona que por lei ou costume tivéselles ao seu cargo. Tamén entran neste grupo os que, habendo viaxado acompañados, por algunha circunstancia acaban sos ou non son atendidos adecuadamente. Son menores que carecen da protección máis básica dunha contorna familiar.

Segundo datos do ano 2007 contidos no informe Nin ilegais nin invisibles. Realidade xurídica e social dos menores estranxeiros en España, o número de menores non acompañados no noso país pódese estimar en 6.475. Pero, tendo en conta a ausencia de estatísticas a nivel nacional e a mobilidade destes adolescentes entre Comunidades Autónomas, este dato non se pode tomar como exacto.

De feito, esta cifra non inclúe aos menores denominados "invisibles": nenos vivindo na rúa, traballando no servizo doméstico en casas de compatriotas ou envolvidos nas mafias de explotación sexual. Isto significa que algúns dos nenos que sofren as vulneracións máis graves de dereitos están fóra das estatísticas. A carencia de datos dificulta a posibilidade de prestarlles a axuda que necesitan.

A pesar de que a Convención sobre os Dereitos do Neno é moi clara respecto diso, no tratamento que se dá a estes menores moitas veces prima a súa condición de estranxeiro antes que a de menor de idade. Tanto as leis internacionais como as nacionais recoñecen o especial tratamento e protección que deben recibir todos os menores de idade, sexa cal for a súa condición.

Fillos de familias migrantes
"Os Estados Partes tomasen todas as medidas apropiadas para garantir que o neno se vexa protexido contra toda forma de discriminación ou castigo por causa da condición, as actividades, as opinións expresadas ou as crenzas dos seus pais, ou os seus titores ou dos seus familiares."

Convención sobre os Dereitos do Neno, Art. 2.2

Aínda que de forma menos grave, algo parecido ocorre co colectivo de fillos de familias inmigrantes en España. Moitas veces considéraselles "inmigrantes económicos", sen ter en conta factores como o tempo de permanencia no noso país (algúns nenos ata naceron en España) nin as súas propias expectativas como cidadáns.

O último informe que UNICEF España,xunto á Fundación Peré Tarrés, presentou sobre este tema é unha chamada de atención sobre os factores de risco social aos que se enfrontan os nenos e adolescentes de familias inmigradas, sobre todo aqueles cuxas familias atópanse en situación administrativa irregular. En palabras das autoras do informe "esta investigación quere denunciar a falta de oportunidades que ten este colectivo e a vulneración dos seus dereitos. Quere visibilizar as desigualdades que padecen para 'repensar' o noso estado de benestar. Só participando todos poderemos construír unha cohesión social verdadeira e duradeira".