Raquel Martínez: ´A poboación da Coruña estará condicionada polos estranxeiros´

(19/12/2011)

Raquel Martínez: ´A poboación da Coruña estará condicionada polos estranxeiros´

"A saída de mozos formados non é un fluxo forte porque, na cidade, no sector servizos non se destruíu tanto emprego como nas cidades máis industriais" 

Raquel Martínez, na Facultade de Socioloxía. / fran martínez  

Que A Coruña sexa a cidade co maior saldo migratorio de Galicia débese, segundo a socióloga Raquel Martínez, a que non se marcharon tantos inmigrantes como no resto da comunidade e de España. O sector servizos, que sofre menos a crise, mantivo na cidade a unha alta porcentaxe de persoas estranxeiras e tamén posibilitou unha saída menor de mozos universitarios. Iso si, esta tendencia aumentará nos próximos meses, augura a experta, que pide políticas que fagan posible o seu retorno

ÁNGELA FERNÁNDEZ | A Coruña A socióloga Raquel Martínez cre que o sector servizos, que predomina na Coruña, posibilita que a cidade aínda manteña unha poboación inmigrante importante e, xa que logo, un saldo migratorio positivo. Iso si, alerta dun aumento da emigración de mozos licenciados a curto prazo.

-Como interpreta o saldo migratorio positivo da Coruña?

-A ganancia de poboación vén motivada porque hai un fluxo migratorio internacional positivo. Non vén dado porque os coruñeses non se marchen, senón porque hai unha chegada de poboación procedente do estranxeiro maior.

-Por que?

-Nun contexto de crise económica é moi esperable que haxa migracións de retorno, e o certo é que as hai. Hai uns fluxos de saída en toda España, sobre todo desde que empezou a crise, pero no caso da Coruña hai máis entradas que saídas.

-Por que quedan máis?

-As crises económicas non son as determinantes, se non hai máis remedio, de todo tipo de migracións internacionais. Condiciónaos, pero non é o único motivo. Seguen existindo migracións, pero son distintas. Teñen unha raíz máis familiar, un compoñente de reagrupación familiar, que non hai en épocas anteriores.

-Ese fenómeno estase dando na Coruña?

-Canto máis integrado estea o colectivo migrante no país de destino, co paso do tempo haberá máis fluxos migratorios de reagrupación familiar que vinculados á economía. O que está pasando agora é que logo de seis ou sete anos dunha intensidade moi acelerada de fluxos migratorios na Coruña o que vén agora non é tampouco unha migración totalmente vinculada ao mercado laboral, senón de reagrupación familiar.

-O inmigrante non foxe, entón, da situación de crise.

-Non porque haxa unha crise económica todos os migrantes vanse a ir. A experiencia doutras crises económicas importantes que houbo ata agora, no século XX, demostráronnos todo o contrario. A crise do ano 73, do petróleo, nalgúns países industrializados, como é o caso de Alemaña, onde había moitos galegos, demostrou que moitos deses regresaron, pero non todos. Outros quedaron alí e reagruparon alí aos seus fillos, ata neses contextos de crise económica. A crise condiciona máis unha redución de novas chegadas que de saídas, de retorno.

-Miran máis a situación económica do seu país de orixe?

-A volta está condicionada por moitos factores, pero desde logo está máis condicionada pola situación no país de orixe que a crise económica no país onde se traballa. O gran problema das políticas de retorno que se fixeron en España desde 2008 para fomentar o retorno voluntario é que non teñen en conta a situación dos países de orixe. Se non tes en conta esa situación, esas políticas son sempre un fracaso.

-O tipo de sector económico predominante na cidade tamén inflúe nos retornos?

-Non todos os sectores de actividade están en crise económica, o de servizos non o está. E neste sector é ao que se incorpora unha alta porcentaxe de poboación migrante na Coruña. O servizo doméstico, de coidados a persoas maiores, enfermos e nenos, están copados por persoas migrantes e iso aínda permanece.

-Esta podería ser a diferenza de que Vigo perda habitantes.

-As perdas de Vigo proceden de que non chega o fluxo migratorio que chega á Coruña estranxeiro. É unha cidade industrial, máis que A Coruña. Pero tamén está motivado porque en Vigo, a composición da migración é distinta á da Coruña.

-Cales son as diferenzas?

-En Vigo fundamentalmente a maior porcentaxe de inmigrantes son procedentes de Portugal, porque é cidade fronteiriza, e estes traballan na construción e a industria, o custo de regresar para os portugueses é moito menor que para un brasileiro ou un colombiano. Na Coruña as porcentaxes maioritarias de inmigrantes son de Brasil, Colombia e Perú e Senegal. As principais nacionalidades son latinoamericanas e esas migracións son fundamentalmente femininas, porque aquí necesitamos man de obra no sector servizos, doméstico e coidados persoais, que é onde traballan as mulleres, e por iso vén unha poboación latinoamericana.

-E, en canto á emigración, non existe tanta saída de mozas como se comenta no resto de España.

-Na Coruña non é un fluxo tan forte, pero hai que revisalo porque si é verdade que vai ir aumentando, sobre todo entre os mozos formados, cun nivel de estudos maiores. Tamén se debe ao sector servizos, porque na Coruña non se destruíu tanto emprego como nas cidades máis industriais. E en Galicia non se destruíu tanto como noutras comunidades do Estado. En Galicia a taxa do paro é menor que a media estatal e iso fai que as migracións tampouco sexan tan elevadas.

-E a emigración interna, ás comarcas, débese ao prezo da vivenda na cidade?

-Xa non só é o prezo senón o que obtés ao mesmo prezo. Hai unha cultura de asentamento entre os mozos de que a casa, canto máis grande mellor, con garaxe e trasteiro, e iso pódelo obter ao mesmo prezo que unha casa na Coruña sen ascensor, sen esas comodidades. O que se está primando é a comodidade. Non lles importa vivir nunha zona deprimida ou deteriorada se teñen esas comodidades. Isto derivou, ao mesmo tempo, nun declive dos barrios da cidade, que cada vez están máis envellecidos.

-Á vista dos datos de 2010, que previsión podería facer para este ano?

-As dúas tendencias van ser o aumento do fluxo migratorio de coruñeses cara ao exterior, buscando unhas mellores oportunidades laborais, profesionais e sociais, e unha redución das chegadas de estranxeiros, como se viñeron producindo e, polo tanto, que a ganancia da poboación na cidade da Coruña vai estar máis condicionada polo comportamento migratorio da poboación estranxeira que da poboación coruñesa.