Demasiada prudencia e moita solidariedade, a crise española vista polos inmigrantes arxentinos

Demasiada prudencia e moita solidariedade, a crise española vista polos inmigrantes arxentinos

20/11/11

Unhas doce familias por día piden información nos consulados españois para regresar á Arxentina.


Por Francisco de Zárate
Enviado especial a Madrid

"Eran tantos que as empresas empezaron a crear produtos para inmigrantes. Cos produtos naceron os medios nos que publicitalos, pero os arxentinos non nos identificabamos coas publicacións latinas. Entón creamos unha revista para as empresas que querían dirixirse ao consumidor arxentino". O que fala é Mario Bidart, un publicista de Bos Aires que aterrou na España boiante de 2002 e cofundou en Madrid Zona25, unha publicación para arxentinos en España.



O último número de Zona25 saíu en abril. En épocas de crise, as empresas non necesitan demasiadas escusas para retirarse do mercado publicitario. Moito menos cando é publicidade en revistas para os inmigrantes, un dos sectores máis castigados pola crise española. Zona25 reconverteuse nunha publicación en Internet. A Bidart sigue dándolle para vivir pero hai outros arxentinos aos que a crise quitoulles unha das razóns pola que se foron da Arxentina tras o 2001: mellorar a súa estabilidade económica.



Segundo o cónsul xeral da Arxentina en Madrid, Julián Tettamanti, cada día chegan ao consulado unhas catro familias arxentinas con intencións de regresar. Para toda España, estima que poden ser doce familias por día. "As consultas empezaron a crecer desde principios do ano pasado, algo que coincide cun aumento das consultas de españois que queren irse á Arxentina. Os arxentinos que viñeron en 2001 e non terminaron de asentarse son os que se están indo. A outra inmigración, a que veu pola ditadura dos anos setenta, leva máis de trinta anos acá e ten outro arraigamento".



A psicoanalista Bibiana Degli é unha das que chegaron nos anos 70. Hoxe preside a asociación arxentina máis antiga de España, Casa Arxentina de Madrid. Na súa opinión, os arxentinos resistiron a crise mellor que outros inmigrantes, pero non son inmunes: "Primeiro afectou ao colectivo peruano e ecuatoriano, que estaba máis en construción e hostalería, os sectores máis afectados. Pero no último tempo está afectando tamén aos arxentinos, sobre todo os que viñeron nos últimos anos".



Dentista, psicanalista e cirurxián plástico son as profesións que se lle ocorren a un español cando pensa nos arxentinos dos anos setenta. En artes escénicas tamén teñen lugar destacado, con varios grupos de formación de actores fundados, dirixidos e sostidos por arxentinos, como a escola de Cristina Rota, Juan Carlos Corazza (que formou a Javier Bardem) e Jorge Eines.



A inmigración arxentina do século XXI, esa que non tivo tempo para botar raíces nin formar un colchón de aforros co que capear a crise, está sobrevivindo "con varios empregos, pasándose traballos uns a outros, e grazas ás empresas arxentinas, como os restaurantes e os importadores, que empezan a contratar arxentinos", segundo Degli. A reacción dos españois á crise foi, na súa opinión, de excesiva prudencia: "O repregamento do consumo é moi superior á porcentaxe de xente que quedou sen traballo. Cun 18% de desemprego, o gasto reduciuse en máis do 50%. Niso, o pobo español é máis aforrador que o arxentino, o arxentino sufriu tantas depreciacións que é difícil convencelo para que aforre".



A inseguridade e a dificultade para pagar ás droguerías con patacóns levaron a Silvia Guarnieri a pechar a súa farmacia en Vila Adelina e aterrar en Madrid a principios de 2002, onde terminou montando unha consultora co seu marido: "En 2009 e 2010 aumentamos a facturación pero en 2011 xa empezamos a sentir a crise. Estamos nun sector privilexiado porque traballamos na parte máis alta da pirámide nas organizacións. Por agora, a cúpula directiva seguiu permitíndose a capacitación pero intuímos que en 2012 vai haber unha freada forte".



En opinión de Guarnieri, "pasala mal" en España non é o mesmo que na Arxentina: "Aquí hai unha cousa social sostida no sentido de que a xente cobra o paro (subsidio por desemprego) algo impensable na Arxentina de 2001. Tamén hai moita solidariedade entre as familias, porque non todos perderon os seus ingresos. Son cinco millóns de parados en España, pero non ten relación co que pasou na Arxentina. Aquí aínda hai sistemas de axudas que fan que o tecido social non rompa tanto".



Logo de décadas de crecemento, o español en crise é visto polos arxentinos como excesivamente conservador: "Virxenciña, virxenciña, que me quede como estou", di Guarnieri. Por sorte para a actriz e cantante porteña Lucila Laske, non todo o consumo paralizouse. O seu último espectáculo de tango, Identidade, aínda lle permite vivir en Barcelona xunto ao seu marido español: "En momentos de crise nos que non se pode facer case nada, a xente necesita alimentar a alma e reconfortarse con simples cousas como escoitar música e cousas de calidade". En calquera caso, agora ten que traballar máis: os lugares onde actúa pagan entre o 50% e o 65% do que pagaban antes.



Chegado desde Bos Aires tras a crise de 2001, o xornalista freelance e editor da páxina energias-renovables.com Luís Ini, é outro dos que decidiron quedar en Madrid: "Xa levamos como mínimo tres anos de crise e eu non creo que vaia durar 10 anos máis. O contexto europeo, aínda que por agora foi bastante inútil, ten que dar tranquilidade. Nalgún momento vai ter que empezar a xerar riqueza. Esta etapa de especulación vai ter un tempo de vida limitado".



Non só os arxentinos soñan con volver. Purificación López naceu en Galicia e viviu en Bos Aires 17 anos. En 1976 regresou a España para instalarse en Madrid. Di que aínda estraña. "A miña filla acaba de ter un bebé en España, o meu fillo ten 29 anos e aínda está na casa. Todo iso tira para atrás. Se non, si que volvía". Nos últimos cinco anos estivo tres veces en Bos Aires. En todas as viaxes, volveu cargada de "cousas lindas de prata e coiro". Di que cada vez que as súas compañeiras no traballo dinlle 'que bonito é iso que levas' é algo que comprou na Arxentina.