O difícil reto da segunda xeración de inmigrantes

(26/05/2011)

O difícil reto da segunda xeración de inmigrantes

Un estudo recolle a desmotivación coa que os mozos afrontan o seu futuro

BRUNO GARCÍA GALO - Madrid - 26/05/2011

Os fillos dos inmigrantes constitúen un reto político formidable. Coñecer quen son, que desexan e que posibilidades teñen de logralo; e saber con que axuda familiar contan é indispensable para definir que carencias podería cubrir a Administración.

Achegou certa luz sobre a primeira cuestión un estudo de Alejandro Portes (Universidade de Princeton) e Rosa Aparicio (Comillas) sobre 7.000 mozas de Madrid e Barcelona; nacidos en España ou chegados antes dos 12 anos; con polo menos un pai estranxeiro (provenientes de 63 países), e que leven 14 anos en España.

O traballo (http://cort.as/0pbc) concluíu que as súas expectativas eran moi modestas (só unha minoría esperaba lograr un título universitario ou un traballo cualificado); as súas aspiracións voaban máis alto, pero vían un teito que é difícil de superar.

Portes e Aparicio completaron agora a radiografía cunha mostra significativa de pais e nais destes mozos (972 deles en Madrid, aos que se refire este artigo). As súas conclusións (http://cort.as/0vja, Fundación José Ortega e Gasset) ilustran ata que punto o horizonte da segunda xeración pende das súas familias.

Á enquisa respondeu un cabeza de familia (o 69%, muller) de 47 anos de media, con 11 ou 12 en España. Só catro de cada 10 tiñan nacionalidade española. O 20% desas familias son monoparentais (a taxa na OCDE é o 9%).

A educación dos pais é clave. Catro de cada 10 non superou a Secundaria, e o 72% quedou aí. Segundo os investigadores, ocultan a súa baixa formación aos fillos para non minar a súa autoridade ou a súa capacidade de exemplo.

As condicións socioeconómicas tampouco invitan ao optimismo. Un 26,6% dos homes está en paro, fronte a un 18,5% das mulleres, que teñen en moita maior proporción traballos a tempo parcial. O posto deles adoita ser manual, de baixa remuneración e condicións precarias (albaneis, camareiros). O delas, aínda máis humilde (xornaleiras, servizo doméstico). A modo de exemplo, dous terzos deles (e sete de cada 10 nais) con educación universitaria teñen un posto de nivel medio-baixo. En conxunto, algo máis do 40% de fogares vive con menos de 1.000 euros ao mes. "Pouco poden ofrecerlles aos seus fillos en medios económicos e posibilidades de ascenso social".

Respecto ao idioma, outro factor fundamental de integración, ao redor do 98% di entendelo ben, e o 95% falalo ben. Isto non se debe só ao predominio de latinoamericanos na mostra (o 60%). O 77,5% afirma usar o castelán en casa, coa particularidade de que, mentres nos fogares marroquís chega case ata o 50%, nos romaneses, por exemplo, non pasa do 20%. En calquera caso, o estudo destaca os esforzos destas familias por integrarse. E iso a pesar de que máis dun terzo di haberse sentido algunha vez discriminado.

Os pais fan todo o que está na súa man para que os seus fillos poidan situarse mellor que eles no país de acollida, a pesar de que a contorna familiar non invita a pensar que iso vaia suceder. As súas expectativas son moi altas (sobre todo no caso das nais): tres de cada catro queren que terminen a universidade, aínda que menos da metade cren que o lograrán. Esta diferenza entre aspiracións e expectativas explícase, ademais de por as condicións socioeconómicas, pola falta de motivación que perciben nos seus fillos. Fronte a ese 77% de pais que queren velos na universidade, só un 55% dos mozos comparte ese desexo. E as súas expectativas son aínda máis sombrías.

Para reverter o desánimo, os pais implícanse a fondo, falando cos seus fillos sobre o día a día na escola e os seus plans de futuro a nivel educativo, e acudindo ás reunións escolares. Moitos móstranse satisfeitos da educación que reciben os seus fillos e quererían que quedasen a vivir en España, onde cren que terán as mesmas posibilidades que o resto.