50.000 fillos e netos de emigrantes galegos lograron a nacionalidade en dous anos

(04/03/2011)

50.000 fillos e netos de emigrantes galegos lograron a nacionalidade en dous anos

Os expedientes doutros 37.000 descendentes de galegos no exterior están aínda en fase de estudo. O 95% das solicitudes proceden de Latinoamérica, sobre todo de Cuba, Arxentina e Venezuela

Descendentes de emigrantes españois ante o Consulado de España na Habana, tras a reforma da nacionalidade en decembro de 2008. / efe

Coa intención de facer a maleta e asentarse na terra dos seus avós ou co único propósito de recuperar as súas raíces, case 300.000 descendentes de españois no exterior -case 90.000 de orixe galega- solicitaron nos dous últimos anos a adquisición da nacionalidade española. Desde xaneiro de 2009, un total de 170.183 fillos e netos de emigrantes xa se fixeron co pasaporte español, uns 50.000 descendentes de galegos. De manterse o ritmo actual de peticións, a coñecida como lei de netos, que estará en vigor ata decembro deste ano, facilitará o acceso á nacionalidade a uns 130.000 descendentes de emigrantes galegos

R. PRIETO | A Coruña A pesar das longas colas formadas durante os primeiros días da reforma da nacionalidade ás portas de consulados e embaixadas, finalmente non houbo a avalancha temida. Desde que o Goberno central aprobou a coñecida como lei de netos, un total de 293.500 descendentes de españois no exterior presentaron a súa solicitude para acollerse á modificación da nacionalidade que entrou en vigor o 27 de decembro de 2008, por un período de dous anos pero que finalmente o Consello de Ministros acordou prorrogar un máis. Pero polo momento, tan só foron inscritos como novos españois 170.183 descendentes de emigrantes. Deles, un 30% de orixe galega -uns 50.000-, segundo cálculos da asociación Fillos e Netos de Españois.

As 123.317 peticións restantes -unhas 37.000 de fillos e netos de emigrantes galegos- están pendentes de resolver, ben porque se atopan aínda en fase de estudo ou ben polas dificultades para obter a documentación, especialmente os certificados de nacemento de pais e avós.

De manterse o ritmo de solicitudes presentadas durante os dous últimos anos, as peticións totais roldarán as 440.000, unhas 130.000 de fillos e netos de emigrantes galegos. É dicir, uns 60.000 posibles beneficiarios menos que os 500.000 que estimara tras a aprobación da lei de memoria histórica a entón vicepresidenta primeira do Goberno, María Teresa Fernández de la Vega.

A adquisición da nacionalidade española leva o dereito de sufraxio, co que esta reforma engrosará aínda máis as listas do Censo Electoral de Residentes Ausentes (CERA), que no caso de Galicia estarían convocados para as próximas eleccións autonómicas case 500.000 galegos no exterior -os 367.000 actuais e os 130.000 posibles beneficiarios da lei de netos-.

Desde que o Executivo central aprobou a lei de memoria histórica déronse un total de 522.871 citas para tramitar o pasaporte español. A práctica totalidade dos novos españois (95,59%) residen en Latinoamérica, sobre todo en Cuba e Arxentina. A maioría dos beneficiarios, segundo o balance do Ministerio de Exteriores, está formado polos fillos de emigrantes (91,48%, o que supón un total de 268.521 solicitudes). Do grupo de netos de españois que perderon a nacionalidade ou tiveron que renunciar a ela durante a Guerra Civil ou os anos da ditadura, presentáronse un total de 19.646 peticións. Outros 5.333 expedientes tramitados corresponden a solicitudes de transformación en nacionalidade española de orixe daqueles casos en que a opción deu lugar a unha nacionalidade non de orixe.

Segundo cálculos do colectivo Fillos e Netos de Españois, o 20% de descendentes de españois no exterior quedarán sen o pasaporte. Os grandes esquecidos nesta reforma foron os descendentes de mulleres que abandonaron o país antes de 1936, os netos de quenes perderon a cidadanía española antes de que os seus fillos nacesen e os fillos maiores de idade de quenes optaron á nacionalidade. En total, uns 30.000 fillos e netos de emigrantes galegos que quedarán fóra desta reforma da nacionalidade.

Ante esta situación de "discriminación", a diáspora demanda ao Goberno que arbitre os medios para incorporar ao pequeno grupo de excluídos nesta reforma. O máis numeroso fórmano os netos de mulleres emigrantes que ao casar con cidadáns estranxeiros perderon automaticamente a nacionalidade española e non puideron transmitila nin aos seus fillos nin aos seus netos.

Para este grupo, o colectivo Fillos e Netos de Españois logrou o compromiso do ministro de Xustiza, o galego Francisco Caamaño, nunha recente visita a Bos Aires, de intentar resolver o tema dos netos por avoa a través dun artigo na lei de rexistro civil que está a piques de ser enviada ás Cortes e prevese a súa aprobación para outubro ou novembro.

Desde fai meses, os colectivos de españois no exterior quéixanse da falta de medios en embaixadas e consulados para atender o volume de solicitudes e tamén das dificultades para obter os certificados de nacemento dos seus pais ou avós xa que datan de finais do século XIX ou principios do XX. Para tratar de dar saída aos miles de expedientes de fillos e netos de emigrantes pendentes destes documentos, o Goberno central aprobará unha nova lei de rexistro civil. Así o confirmou o ministro de Xustiza, o galego Francisco Caamaño, na visita que mantivo esta semana con colectivos da diáspora en Bos Aires.

Neste encontro, Caamaño concretou que esta norma entrará en vigor en outubro ou novembro e que estudará a posibilidade de incluír un artigo para estender a nacionalidade aos descendentes de mulleres emigrantes, que ao casar con cidadáns estranxeiros perdían automaticamente a cidadanía española.

Outra das propostas que tamén está encima da mesa do Goberno central podería afectar á representación da emigración no Congreso. En vésperas de que se celebren primeiros comicios locais nos que a diáspora non poderá votar, o ministro de Xustiza adiantou á colonia española no exterior que o Executivo estuda a posibilidade de que os emigrantes teñan a súa propia representación na Cámara baixa. Tras apuntar que non foi unha "decisión fácil" a restrición do voto emigrante, Caamaño apuntou que a creación dunha circunscrición propia para a diáspora no Congreso, a imaxe do sistema que aplican países como Italia, requiriría unha reforma da Constitución.