Os inmigrantes son máis hábiles ante a crisis. Os estranxeiros, a quen golpeou primeiro a recesión, son pioneiros en fórmulas de aforro

Os inmigrantes son máis hábiles ante a crisis.

Os estranxeiros, a quen golpeou primeiro a recesión, son pioneiros en fórmulas de aforro

DANIEL AYLLÓN MADRID 18/12/2010
Segundo día logo de cobrar o paro. Son as 7.00 horas. Samuel Prado e Francisco Javier Vélez, colombianos de 51 e 42 anos de idade, respectivamente, ven amencer no parking de Mercamadrid, o maior mercado almacenista de España, onde levan máis dunha hora comprando alimentos. O groso dos clientes son empresas (restaurantes, comercios, grandes locais...), pero cada vez é máis frecuente atopar grupos de familias que se unen para adquirir produtos por xunto. Samuel e Francisco Javier fan a compra do mes para cinco familias estranxeiras e tamén para unha española.

"Aquí evitamos intermediarios e, dependendo do produto, aforramos entre un 20% e un 50% do prezo", explica Samuel. "¡A ver onde atopas un quilo destes tomates a 50 céntimos!", exclama con espaventos mentres esquiva a trasfega de touros mecánicos que van e veñen cargados de mercancías, a esas horas da mañá, con asubíos estridentes. O grupo empezou a facer as súas compras en Mercamadrid a pasada primavera e xa teñen seguidores entre os seus veciños españois.

A taxa de paro dos foráneos é do 29%, fronte ao 19% xeneral

No maleteiro do seu diminuto coche amontóanse 110 quilos de hortalizas, 100 de froitas e 10 polos. "A carne de vaca e porco, os lácteos e os ovos comprámolos noutro mercado para almacenistas co cartón dalgún amigo que sexa socio", explica o grupo. Orzamento final da compra para as seis familias: 148 euros.

A pesar de ter problemas comúns, varios indicadores trazan un abismo entre españois e estranxeiros. A taxa de paro, por exemplo: o índice xeral da poboación é do 19,8%, segundo a última Enquisa de Poboación Activa, do terceiro trimestre deste ano. Entre os estranxeiros, a porcentaxe aumenta dez puntos, ata o 29,3%.

As asociacións de inmigrantes coinciden en sinalar dúas características máis que diferencian a ambos os colectivos á hora de afrontar os efectos da crise: os estranxeiros carecen dunha rede familiar e social na que buscar apoio, mentres que os españois teñen máis pudor a acudir aos centros sociais ou de caridade e recoñecer que están nunha situación económica difícil.

Os primeiros afectados
"A inmigración foi pioneira en crear estas iniciativas porque foi á primeira que levou a labazada da crise, fai tres anos", explica Juan Pedro Rodríguez, coordinador de redes sociais e veciñais da asociación América España Solidariedade e Cooperación (AESCO). "As formas de aforro dos inmigrantes non se reducen ao hacinamiento en pisos patera: desde fai tempo buscan como sacar máis rendibilidade ao pouco diñeiro que teñen", engade.

"Comprando varias familias xuntas, aforramos un 50%", asegura Samuel

Desde o África Subsahariana, os malianos e senegaleses trouxeron consigo o fenómeno dos tontines, moi popular no seu país. O sistema consiste en recadar unha cantidade de diñeiro mensual entre os membros do grupo que participa. Hai varias formas de repartilo. Ao final do mes, algúns entregan a cantidade reunida (como préstamo sen interese ou como axuda directa) a aquel membro do grupo que, por votación, os doantes consideran máis necesitado. Noutros casos, cada mes correspóndelle a un distinto.

Francisco Javier, colombiano de 42 anos, tamén promoveu un destes círculos económicos de confianza. A cota mensual no seu caso é de 50 euros. Son 11 familias. "Todos podemos pór esa cantidade; 50 euros non nos supón un gran sacrificio e, cando che tocan de golpe os 550, é un balón de osíxeno enorme", valora.

Dous das zonas onde máis se estendeu este sistema de préstamo son Madrid e os municipios con grandes extensións agrícolas do Maresme, na provincia de Barcelona, onde hai unha gran concentración de inmigrantes subsaharianos. A organización Ferrocarril Clandestino, con sede en Madrid, realiza algo similar denominado caixas de resistencia.

As asociacións, ONG e agrupacións veciñais de estranxeiros tamén fomentan, por exemplo, redes de asesoramento sobre falta de pagamentos de hipotecas, bancos de ideas para reducir os custos do día a día... A pesar dos recursos que ofrecen aos cidadáns, o Goberno recortou o Fondo para a Integración dos Inmigrantes, o maná do que viven estes colectivos, un 70% este ano.

Asesoramento hipotecario
AESCO é unha das organizacións de referencia para os latinos en España. Nos últimos dous anos, asesoraron a 1.200 familias, dentro do seu programa especial de medidas anticrisis. Nas súas oficinas, a porcentaxe de atendidos estranxeiros e españois é do 90% e 10%, respectivamente. Os nacionais que acoden a AESCO buscan, sobre todo, asesoramento hipotecario.

É o caso de Olga, madrileña, que comprou un piso fai sete anos por 200.000 euros e agora teno que entregar ao banco, desesperada, porque non pode seguir pagando. "Aínda me queda unha débeda de 160.000 euros polos intereses que fun acumulando", laméntase. "Na asociación teñen moita experiencia: asesoraron a miles de persoas coa mesma situación. Que sexan estranxeiros ou españois dáme igual", asegura Olga.

"Non podemos pagar o comedor nin clases extraescolares"

Nun despacho cedido polo Concello de Parla (Madrid), a ONG reúne, cada martes e xoves, a decenas de familias que teñen que entregar as súas casas aos bancos por falta de pagamento hipotecaria. Ás 5 da tarde, 15 afectados debaten sobre os seus problemas e intercambian consellos dentro da sala. Na porta, unha decena máis agarda a súa quenda. Aos poucos, van entrando e preguntan como facer fronte a cláusulas abusivas, seguros hipotecarios incumpridos, presuntas estafas bancarias...

Pero a maioría, polo xeral, busca como atrasar o seu desafiuzamento por falta de pagamento. Nas reunións, tamén se explica que é a xustiza gratuíta, un servizo descoñecido por moitos.

Rodríguez afirma que reunir aos afectados ao redor dunha mesa sérvelles tamén como "terapia barata: Moita xente con graves problemas económicos queda encerrada na casa e deprímese. Vir aos encontros, contar os seus problemas e ver que hai xente nunha situación similar axúdalles".

Freddy Vargas e Melina Zabala, parella ecuatoriana de 37 e 34 anos, coinciden en que "cada vez hai máis españois". Sosteñen en brazos ao seu fillo Dylan, de 3 anos, profundamente durmido. "Termina o colexio ás dúas, pero non podemos pagar o comedor nin clases extraescolares. Levámolo a todos lados, polo menos ata que teñamos traballo", conclúe o pai.