"A emigración non pode ser a única solución para África" Youssou N´Dour

(27/07/2010)

"A emigración non pode ser a única solución para África"

CARLOS FONTES

Cartaxena | 26/07/2010

Aquel mozo espigado que naceu fai cincuenta anos no populoso barrio de Medina, en Dakar (Senegal), converteuse primeiro na voz máis importante de África e, en 2007, a revista Time xa o consideraba unha das cen persoas máis influentes do planeta. Agora, con disco novo dedicado ao exemplo de orgullo que Bob Marley representa para os africanos, o león de Dakar fala do seu anhelo de progreso para África, do compromiso que reclama a mozos africanos para traballar polos seus países e non pensar nos cantos de sirena da emigración a Europa. En entrevista concedida a GuinGuinBali logo do seu concerto no festival A Mar de Músicas (Cartaxena), Youssou N´Dour confirma sen ambaxes a súa próxima participación na política de Senegal.

"Non o vou a facer como candidato electoral senón máis ben vou intentar colaborar con aquela xente que se está movendo na dirección adecuada", explica un músico que, ademais de liderar o conxunto Super Êtoile de Dakar, posúe unha emisora de radio, unha compañía discográfica dedicada a descubrir novos valores, un estudo de gravación, unha sala de concertos e impulsa un amplo abanico de iniciativas sociais vinculadas á economía e a sanidade. "Hai unha chea de asuntos prioritarios para mellorar o nivel de vida en África, onde a emigración non pode converterse na única saída para os nosos mozos".

Por que gravou un disco de reggae? E por que agora?


-Tivera algunha ocasión anterior para achegarme ao reggae como proxecto profesional, pero agora pregunteime por que non facelo agora? Realmente creo que o reggae forma parte das nosas músicas africanas, é parte da cultura. Cando os escravos abandonaron África á forza, tamén levaron con eles as súas propias culturas africanas e, cos anos, esas manifestacións deron lugar a músicas como o reggae. É o motivo principal polo que os africanos sentimos o reggae como unha parte máis da nosa música. Por que agora?, pregúntasme. Pois eu devolvería a pregunta con e por que agora non? quixen celebrar o reggae, a música de Bob Marley, para conmemorar todo o traballo que el realizou pola súa cultura e, por extensión, por toda a cultura que saíu de África. Polo seu exemplo de humanidade, polo seu exemplo para as persoas de raza negra. Sempre estiven cerca do reggae, desde os tempos da miña mocidade no barrio no que nacín e crieime en Dakar. Alí escoitábase moito reggae e eu, como neno, sempre estiven cerca do ambiente musical.

Por que é o reggae tan popular en África? Fala das rúas de Dakar, pero tamén en Marrocos, Malí ou Costa do Marfil un pode escoitar reggae en cada esquina, en cada grupo de amigos que están na rúa?

-É certo, en África a música reggae está en todas partes. Pero o reggae é máis que unha música, é algo máis que un estilo. O reggae é unha filosofía, e esa filosofía está moi próxima á xente nova en África. É certo que como música o reggae é moi suxestivo, é moi fácil que se adhira á xente, sobre todo á xente máis nova. E é moi popular porque os africanos vémonos representados nunha música negra que, entre outras cousas, achegou á primeira gran estrela musical internacional que procedía do Terceiro Mundo.

Con todo, o seu disco Dakar-Kingston non contén ningunha canción de Bob Marley, nin sequera un tema dos menos populares. Por que?

-Facer unha versión de Bob Marley é, á vez, fácil pero complicado. Son cancións demasiado bonitas para achegarse a elas coma se fosen cancións convencionais. Ademais, Bob Marley cantou os seus temas dunha forma tan bonita que non fai falta reivindicalas outra vez. É moi difícil superar o nivel que Bob Marley alcanzou é os seus discos, así que eu busquei o meu propio camiño para renderlle homenaxe. Pensei que era mellor gravar as miñas propias cancións co son que Marley fixo grande a caer nunha repetición dos seus temas clásicos. E sinceramente estou moi contento co resultado obtido, aínda que ás veces interpreto algunhas cancións súas en concerto como parte da miña homenaxe.

Cúmprense cincuenta anos desde o final da colonización europea en África. E é motivo de celebración, de orgullos para os países africanos. En que situación se atopa o continente logo de medio século?

-Como ocorre en todos os lugares do mundo, en África hai países nos que as cousas van ben, ás veces ata moi ben, pero noutros sitios realmente non se superaron as dificultades. É unha contradición para todos os africanos. Pero ás veces a xente nova africana, e nós compartimos esa vontade, dáse conta de que África ten que atopar o seu propio camiño de desenvolvemento e de melloría social e económica. É o que desexamos agora, que non teñamos que volver acordarnos dos malos tempos. Por iso sempre insisto ante a xente nova que o futuro de África e das súas sociedades ten que estar nas mans dos africanos, que a emigración non solucionará os nosos problemas. E que necesitamos un maior compromiso para sacar adiante ao continente.

No entanto, África ten 54 estados, aínda que moitas veces fálase de forma xenérica do continente. Pódese facer un diagnóstico común?

-É complicado saber cara a onde vai África. Na actualidade, algúns países están evolucionando ben. Por exemplo, Senegal, Ghana ou Benín apostaron con firmeza por un sistema política de democracia e alí moita xente discute sobre cal é a mellor vía para lograr o progreso. Pero é certo que tamén hai outros países africanos que o están facendo mal, moi mal. Cando falo sobre África fágoo sobre a globalidad do continente, non só sobre un país en concreto, pero é certo que non en todos os lugares as cousas van tan ben.

Fai un mes anunciou en París que está disposto a entrar en política, senón como candidato electoral si polo menos para dar apoio a movementos que aposten polo desenvolvemento real de África. Cales son os seus obxectivos?

-Si, vou incrementar a miña participación en política. Non o farei como candidato electoral en si mesmo senón máis ben vou intentar colaborar con aquela xente que considere que se está movendo na dirección adecuada para conseguir os obxectivos dos que falei antes. Hai unha chea de asuntos que son prioritarios para garantir un mellor nivel de vida para os nosos mozos, para que eles teñan acceso real a medios para conseguir traballo e sacar adiante ás súas familias. Para que a emigración non sexa a única saída para un africano.

Nese ámbito existen poucos exemplos tan válidos como o seu. Pese ao éxito internacional, Youssou N´Dour nunca foi á emigración. Por que?

-Nunca me expuxen esa alternativa, nunca pensei nesa opción. En primeiro lugar, porque Senegal é importante para a miña música e, segundo, porque no meu país temos aeroportos, así que cando teño necesidade de viaxar vou e súbome a un avión. Desde Dakar podo saír onde queira, e alí están a miña familia, os meus amigos, e hai moitas cousas que facer detrás da música. Vivir coa miña xente é o máis importante. Irme a Europa ou a América non sería unha boa decisión; ao revés, máis ben dificultaría o meu xeito de vivir e a miña forma de ser".

E que lle  diría a calquera mozo africano que soña coa emigración?

-Que temos que traballar xuntos en África para lograr cambiar o modelo. A experiencia dime que os mozos van á escola e acaban os seus estudos, pero logo o sistema non lles ofrece oportunidades para traballar. Se se repite esa situación, moitos mozos africanos buscarán saídas noutros lugares. E a escola non fai feliz a ninguén se logo esa persoa non pode realizarse como traballador. E por desgraza moitos gobernos africanos non dan prioridade a unha formación enfocada ao mercado de traballo. Por iso, moitos mozos acaban os seus estudos e atópanse con que a única oportunidade real que teñen é poñerse a vender cousas nas rúas ou, peor, meterse en asuntos ilegais.


YOUSSOU N´DOUR