O fotógrafo de Ribeira embarcouse desde Burriana coa oenegué española Salvamento Marítimo Humanitario. Alfonso Novo

 

Para el foi o premio, a medalla de bronce do Campionato Europeo de Fotografía, que acaba de recoller en Roma. Para el e para todas as persoas que chegaron a porto en Italia, a bordo do Aita Mari, tras unha odisea no Mediterráneo central. Xunto a 13 tripulantes, entre os que había outro galego, e 105 migrantes aos que rescataron cando ían á deriva nunha patera preto de Lampedusa, Alfonso Novo — distinguido cinco veces como mellor fotógrafo de España e mellor fotógrafo europeo no 2020 e o 2021—, sobreviviu o pasado outubro a seis días con forte ondada, con varios enfermos de covid a bordo, entre eles 15 menores, con escaseza de comida e coa incerteza dun porto onde poder atracar. Custou obter un si.

Este ano, Alfonso alumou outra vivencia extraordinaria, un rescate de migrantes no Mediterráneo.

O reto andáballe na cabeza desde facía un tempo e a oenegué Salvamento Marítimo Humanitario deulle a oportunidade de afrontalo no barco Aita Mari. «¡Acéptanme e vou de cabeza!, con ganas, con ilusión tanto por ter unha vivencia propia destes feitos como pola posibilidade de documentalos».

Alfonso Novo

 

RESCATISTA EN TERRA

O 10 de setembro do 2021 chamárono para irse ao porto de Burriana, en Castelló. As dimensións do equipo técnico que necesita fan que Alfonso cruce a Península en coche desde A Coruña, «co coche cargado a lume de biqueira, ata as trancas».

En Burriana, xa o día 11, a xente da oenegué acólleo ben na que é a súa primeira vez a bordo. «Eu nunca estivera a bordo, facendo vida nunha embarcación», revela. O seu foi un bautismo de lume no mar. Non imaxinou que pasaría noites sen poder durmir polo movemento do barco por mor das grandes ondas, sen saber se algún país lles ía a acoller.

A formación previa que recibiu Alfonso incluía uns coñecementos básicos para moverse polo barco, primeiros auxilios, o xeito adecuado de actuar se xurdía a necesidade de facer un abandono do buque «se o barco se afunde ou hai un incendio». «Cada persoa a bordo ten unha misión específica», explica.

Alfonso Novo

 

Alfonso púxose as pilas en días, pero tardou semanas en partir. O Aita Mari partiu o 15 de outubro. «Como aos Gobernos non lles interesa que os barcos estean no mar rescatando xente, ao final, llas ingenian (e contan con mil ferramentas para iso) para complicarche a vida e que non poidas saír. Ao final, entre unha cousa e outra, sucede que eu chego alí o 10 de setembro e non partimos ata mediados de outubro. Estiven un mes no barco en porto, durmindo cada día no barco en porto, porque cada día atopaban unha razón para non deixarnos saír ao mar».

«Tras tres días de ruta, unha noite avisan por megafonía que todo o mundo en pé, que se recibiu aviso de que hai unha patera á deriva». É noite pechada, fai frío, a escuridade complica a visión. Un total de 105 homes (entre eles 15 nenos, todos eles exipcios, salvo un mozo de Gambia) partiran de Libia rumbo a Lampedusa. Levaban días á deriva. Moitos «estaban mortos de frío, algúns con queimaduras, producidas polo combustible que se derramaba polo chan da patera». O barco de rescate situouse a unha distancia prudencial para evitar que os migrantes lanzásense ao mar. Lograron subilos a todos ao Aita Mari. «Puxémoslles unha pulseira cun número a cada un. Empezamos a sacar centos de mantas das adegas do barco e botarllas amais, para que entrasen en calor. Faciamos litros e litros de té. Estaban establecidos as quendas de cociña, todo organizado. A cada un déuselle unha mochila con roupa limpa. Todo doado. A bordo viaxaban un médico e unha enfermeira, relata.

Estiveron seis días pedindo porto para atracar. Estaban en augas de Malta, pero Malta non responde ; contáctase con Italia e Italia di que «non é do seu incumbencia». O capitán volve contactar, pero a insistencia é infrutuosa. Contáctase entón con España: «Dicímoslles que somos un buque de bandeira española. E non responde ... martes, mércores, xoves, ¡nada!».

O tempo era tan malo que o capitán decidiu achegarse á costa de Malta, o punto máis próximo, para refuxiarse.

Chegaron a Malta, pero Malta obrigoulles a saír do seu porto. Levaban días a bordo sen apenas comida, moi alterados, sen durmir, con varios enfermos en situación alarmante. «E entón Italia responde [ao cabo de seis días] e dános porto en Trápani, en Sicilia, o 25 de outubro. Lembro a explosión de alegría entre os refuxiados, enorme. Pero houbo un despregamento digno de ver en porto... Parece que levásemos a bordo cen asasinos en serie... O capitán montou en cólera: ‘Levamos seis días á deriva, sen comida. Tróuxolles a Cruz Vermella comida, levamos aquí dez minutos e nin lles deixades comer tranquilos, xa os estades interrogando'». A experiencia non cabe enteira.

Todos chegaron a porto. A esperanza salvouse esta vez. Ese é o gran premio.

Alfonso Novo

 

Pica aquí para ver a reportaxe fotográfica completa de Alfonso Novo