A familia Gómez Caseiro, cos tres refuxiados de Ucraína aos que acolle hai semanas (á dereita)

 

Ordes acaba de gañar seis habitantes no seu padrón municipal. Todos eles coinciden en que o seu pasaporte é ucraíno. Son refuxiados a quen acollen desde hai semanas dúas familias do municipio: en cada un dos casos, trátase dunha nai cos seus dous fillos, que atoparon en Ordes unha terra que os recibe cos brazos abertos.

A familia Gómez Caseiro, en Mercurín, é unha delas. Eran catro en casa, e agora son oito: «Vivimos habitualmente o meu marido, a miña filla Nuria (12 anos), o meu fillo Tomás (10) e eu. Desde o 20 de marzo acollemos a Valeria (43) e aos seus fillos Katia (19) e Artem (9), e como ata despois de Semana Santa tamén está connosco a miña nai, pois somos oito. Non nos aburrimos», di Vania Caseiro. Houbo que redistribuír espazos, pero están contentos de «achegar un granito de area» aos damnificados pola invasión rusa de Ucraína. Despois de estudar como podían axudar, a través de Aga-Ucraína acolleron a esta familia dunha localidade situada 30 quilómetros ao sur de Kiev. Valeria, enxeñeira química, deixou na súa cidade ao seu marido, que quedou coidando á súa nai e que ademais por estar en idade de ser mobilizado non tería podido saír de Ucraína; Katia continúa estudando Veterinaria desde Mercurín, con clases on-line: «As profesoras impártenas sempre, pero se é con profesores ás veces non as ten, porque están na fronte ou axudando noutras tarefas», explica Vania. O pequeno Artem, de 9 anos, fixo boas faragullas con Tomás, de 10: «El empezou a ir a clases ao colexio Castelao de Ordes fai un par de semanas. Está moi contento, e cada día volve a casa con palabras novas en castelán, que me reproduce a min para saber se as di ben. Pero a primeira que aprendeu foi con Tomás: foi 'colchón', cando o meu fillo lle preguntou se quería xogar ao fútbol, que iso entendía ben que era, ou ao colchón», que é como Tomás chama á súa cama elástica. Katia conéctase a clases de castelán da UNED, e visualiza moitos vídeos para facerse co idioma. A nai, Valeria, utiliza o inglés como lingua franca para comunicarse con Vania, e cando falla algunha palabra, «o tradutor de Google vai xenial».

Vania Caseiro sinala que as dúas mulleres poñen «todo da súa parte para intentar atopar un traballo canto antes mentres están aquí, para non depender tanto de nós, porque son moi agradecidas e intentan molestar o mínimo». Mentres tanto, os Gómez Caseiro poden saborear a gastronomía ucraína que prepara Valeria, «como o borsch, unha sopa de remolacha que queda toda vermella, ou un prato similar aos ravioli. Unha comida moi rica, a verdade», sinala Vania. Son momentos divertidos, como as anécdotas idiomáticas: «Cando fun con elas a Estranxeiría a Santiago para facer o NIE, chegamos con tempo e visitamos a catedral. E elas repetían 'vodka, vodka'. A min sorprendeume iso do vodka xa pola mañá, así que preguntei estrañada a Katia se querían beber vodka, e empezaron as dúas a rir antes antes de aclarar a confusión. Pedían 'fodka', que lles fixese fotos». Outras veces, esquecen da barreira idiomática que os separa e diríxense en ucraíno aos seus anfitrións. Uns e outros crearon onomatopeyas para referirse aos seus respectivos idiomas: «Eles dinnos que ao falar nós facemos 'susususu', e a nós o ucraíno sóanos como 'asbrozniek'».

Os Noya Veiras coas súas fillas xemelgas Martina e Valeria, xunto a Olha, Melania e Severyn (no centro da imaxe)

 

Os refuxiados acollidos en Mercurín teñen parentes en Ordes. Están coa familia Noya Veiras. Vanessa Veiras contactou con Aga-Ucraína a principios de marzo, cando a avalancha de ofrecementos para acoller refuxiados era grande. No colexio das súas fillas, as xemelgas Martina e Valeria, falou con Vania Caseiro, e foi Valeria quen lle dixo que coñecía a moita xente próxima, mesmo familiares, interesados en saír de Ucraína, «e que se eu daba ou ok, chegarían á miña casa como fora. Ou domingo 27 de marzo, aos poucos días, chegaron á Coruña a través dá asociación» Aga-Ucraína. Así chegaron á súa casa Olha (34 anos), que é prima do marido de Valeria, e os seus fillos Severyn (12) e Melania (10). Eles son de Truskavets, preto da fronteira con Polonia, lonxe da invasión por terra pero con constantes sirenas antiaéreas soando, que lles obrigaban a buscar refuxio en búnkers e garaxes: «Os primeiros días en Ordes cando pitaban os coches, ou había un ruido moi forte, a Olha aínda lle daba medo no momento, porque recordaba aquela situación». Os dous fillos están xa escolarizados, no colexio Castelao do mesmo xeito que Artem, e cada día entenden mellor o idioma: «Esfórzanse moitísimo. Fan a convivencia superfácil, son xente encantadora», comenta Vanessa. Xa na viaxe habíana demostrado, polo que lle comentan a ela quen lles acompañaron: «Cando paraban en estacións de servizo e lles dicían que colleran cousas, ninguén quería coller nada, e o pouco que compraban intentaban pagalo eles. A asociación [Aga-Ucraína] non lles deixaba, e pagaban cantidades ridículas para a cantidade de xente que viña ... Son de non querer nada, aínda que o necesiten» para causar os mínimos trastornos e gastos a quen os axudan. Os Noya Veiras iniciaron os trámites con Servizos Sociais para solicitar algunha axuda pública para os refuxiados, unha situación na que Olha xamais pensou atoparse. E loita desde o primeiro día para que non sexa así: «Chegou un domingo e o luns xa mandou un currículo a Inditex, porque ela domina o inglés perfectamente, xa que traballaba nun hotel de cinco estrelas; xa se anotou a un curso de castelán na UNED que empeza o día 18, e a outro na Cruz Roxa. Está cos cascos postos co móbil e as aplicacións para aprender o idioma canto antes. Oxalá toda a xente que vén de fóra fixera o mesmo por integrarse e intentar traballar».

As dúas familias viaxan cada domingo ao mediodía de Ordes a María Pita, na Coruña, onde se atopan con outros compatriotas que como eles piden o final da guerra que lles permita regresar ás súas casas. É o maior desexo de todos: «Non pensan en estar aquí máis de seis meses. O seu obxectivo é reconstruir o seu país, vivir e traballar alí, e que Ucrania volva ser o que era», conclúe Vanessa Veiras.