O pequeno Perú que creceu en Cambados

(21/02/2022)

O pequeno Perú que creceu en Cambados

bea costa CAMBADOS / LA VOZ

MARTINA MISER

A pesca atraeu a unha comunidade que chegou a sumar medio milleiro de persoas

20 feb 2022 .

O falar pausado e meloso do peruano choca contra a adustez do galego a bordo dun cerqueiro. A algúns patróns e mariñeiros custoulles acostumarse, pero houbo que facer da necesidade virtude e a convivencia foi posible. O é desde fai máis de quince anos, cando no 2004 chegaron a Cambados os primeiros mariñeiros procedentes do país andino. O bum da construción deixou aos armadores sen man de obra —gañábase máis e arriscábase menos como albanel levantando urbanizacións en Canarias— e na confraría pensaron que había que facer algo. De modo que o entón patrón maior, Benito González, foise á oficina de Inmigración de Vigo para preguntar a que portas podían chamar para atopar mariñeiros interesados en traballar en España. «O máis fácil era Perú, dixéronos», e a maquinaria burocrática púxose en marcha.

En 2004 chegou a primeira remesa de peruanos, —os que cabían nun autobús, lembra González— e despois chegarían máis. «Logo xa eran os armadores os que se encargaban de tramitar o tema». Entre aqueles pioneiros estaba Miguel Ángel Lumbres, tristemente de actualidade estes días por ser un dos falecidos no naufraxio do Villa de Pitanxo.

A súa historia é a de ducias de peruanos que chegaron a Cambados en busca dunha vida mellor, co soño de gañar diñeiro suficiente para traer á súa familia e instalarse en España. Así o fixo Miguel, e así o fixeron tamén Luis Manuel Viteri e Juan Carlos Salgado, compañeiros de fatigas que, como Lumbres, conseguiron atopar o seu sitio alén do Atlántico.

A comunidade peruana en Cambados chegou a sumar medio milleiro de persoas, converténdose na máis numerosa de estranxeiros na localidade. Coa crise do 2007-2008 moitos regresaron ao seu país ou se foron a capitais como Madrid ou Barcelona en busca dunha nova oportunidade. Con todo, no padrón de emigrantes do 2022 aínda son maioría, con 108 altas, dobrando o número de portugueses e marroquís. Son os que aínda non teñen a nacionalidade española; outros hai tempo que gozan dela e todos xuntos engrosan unha comunidade moi asentada e con fortes lazos na vila do albariño.

Viñeron para traballar nos barcos e, especialmente as súas mulleres, acabaron atopando oco na hostalería, as conserveiras e depuradoras.Hai poucos meses que Miguel Lumbres cambiara a baixura pola altura, e este cambio custoulle a vida. Gajes dun oficio que coñecía ben pois non era a primeira vez que se embarcaba nun arrastreiro. Con todo, a maior parte do seu periplo en España pasouno traballando na flota do cerco, ao abrigo de portos máis seguros, aínda que un mariñeiro nunca está a salvo do todo.

O seu compatriota Rigoberto Quesada faleceu en 2007 cando faenaba no Seixo III fronte a Ribeira. Caeu ao mar e xa non saíu á boia, aínda que o seu recordo segue vivo. Rigoberto deu nome á asociación creada pola comunidade peruana en Cambados, unha asociación que, precisamente, presidiu Miguel Lumbres e que, segundo conta o seu primo, era a súa intención reflotar. Tras uns primeiros anos de gran actividade —organizaban festas para manter viva a súa cultura e non faltou o partido de fútbol entre peruanos e a policía local de Cambados (na imaxe)—, a asociación foise apagando aos poucos, o cal non quere dicir que non manteñan os lazos familiares e de amizade entre eles. Acaban de demostralo a propósito da traxedia do Villa de Pitanxo. «Miguel Ángel Lumbres, presente», coreaban o mércores durante o minuto de silencio que se gardou na praza do Concello. A o día seguinte pola noite volveron ao mesmo lugar portando veas e onte volveron xuntarse para coñecer as últimas noticias sobre Miguel.

A pesar das penas e desgrazas, Viteri, Salgado e outros peruanos móstranse agradecidos con Cambados. Aí atoparon unha calidade de vida e benestar que non terían alcanzado no seu país de orixe. Non foi doado, de feito moitos deles tiveron que recorrer nalgún momento a axudas institucionais ou de organizacións como Cáritas para seguir adiante. O propio Lumbres contaba en 2012 para La Voz de Galicia que estivera no paro e sobrevivindo con 400 euros ao mes, que apenas lle daban para pagar o aluguer. O de comprarse un piso resulta unha quimera; Luis Manuel Viteri non coñece a ningún compatriota que o conseguiu, e el, tampouco. Aos seus 58 anos xa non ten esas pretensións. O seu obxectivo agora é atopar praza nalgún barco ou que volvan chamalo da depuradora e compartir momentos cos seus dous netos, a terceira xeración nada en España, esa que xa creceu comendo o churrasco e a tortilla de patacas que tanto lle gustan.

Este peruano con ascendientes italianos séntese moi ben en Cambados, nada que ver coa súa curta experiencia en Barcelona. ¿Racismo? «Non, os galegos trátanme moi ben». Como máximo, un encontrón cun patrón que lle falaba a berros e de malos xeitos. «Pero non mo tomei a mal, xa sei que aquí se fala así».

Novas e Actualidade

Titulares
Histórico

Usuario:
Contrasinal: