A pegada dos emigrantes está viva no cemiterio da Baña

(19/10/2021)

cristóbal ramírez

A Baña

CRISTÓBAL RAMÍREZ

Destaca o templo de San Vicenzo do Castro

16 oct 2021 .

Hai que ser prácticos e gozar dos belos e entrañables paisaxes -cheas de recunchos encantadores- do municipio da Baña. E hai que ser prácticos e ir canto antes a coñecelos porque resulta que é posible (con sorte, non probable) que desaparezan, mutilados polos eólicos que ninguén quere e que ademais non deixan riqueza a Galicia.

As comunicacións xa non son as que eran, por sorte. O empeño do ex alcalde de Negreira Manuel Tuñas por unha banda e a política de mellorar as vías que impulsou o expresidente Manuel Fraga por outro permiten plantarse en territorio bañés en moi pouco tempo.

E co seu capital como punto de partida, dúas posibilidades: se se segue en coche, dereitos ao templo de San Vicenzo do Castro. Se pola contra as catro rodas substitúense polas dúas da bicicleta, a quentar deixando á esquerda a Casa dá Cultura e virando inmediatamente á mesma man unha vez pasada a capela das Dores.

Neste segundo caso se baixa e sóbese por pista estreita e con moita visibilidade para alcanzar Vesía e virar á esquerda (outro descenso), ir dar a outra estrada, elixir a dereita, a Vilarnovo, Salvande e Fampouso, e a menos de 100 metros desvío á esquerda a Salvande.

Así se vai a chegar a un templo impresionante, o de San Vicenzo do Castro. E o seu nome xa permite facer unha conxectura que non falla: igrexa e aldea prehistórica (moi ben estudada polo historiador nicrariense Amancio Liñares) son veciños. Resposta: si. E máis aínda: alguén escasamente ilustrado permitiu no seu día a barbaridade local, xa que o cemiterio se construíu sobre o castro. Para ser sinceros, a ignorancia -que non a mala fe- estaba máis estendida que no século XVIII, cando se levantou a igrexa. Porque este se ergueu á beira, non amais.

O edificio cristianizó un lugar pagán, como tantas e tantas veces por Galicia adiante, e fíxoo cunha obra impoñente, de granito, de deseño certamente rompedor para a época, cunha fachada que de xeito tímido pero elegante lembra algo a aquelas que se construían no Renacemento e que se denominan «de retablo» porque se adornaban profusamente dándolles un aspecto de retablo. É, en efecto, un edificio monumental ¿E o cemiterio? Foi custeado polos Fillos dá Baña, unha entidade constituída no século XIX polos emigrantes a Cuba, así que é de xustiza exculpalos diso que hoxe en día sería un atentado en toda regra ao patrimonio.

O mellor é continuar a estrada (elixir Seoane e non Ordoeste na bifurcación), pasar Emes e Arzón e plantarse, en efecto, ante o cruceiro de Seoane. ¿Non hai igrexas? Si, unha, posta baixo a advocación de San Xoán, moi sinxela. Mellor fágase a foto ante o cruceiro. Ou coas casas estupendamente rehabilitadas como pano de fondo.

Pero mentres se viaxa hai que ter na cabeza unha descrición do municipio que data de mediados dos anos 70 do século pasado. É da Gran Enciclopedia Galega: «Nas terras sen cultivar abundan os piñeiros, eucaliptos, carballos e pastos. As terras cultivadas, profundas e arcillosas, producen cereais e patacas; as que teñen regadío dedícanse a pradería e forraxes para alimentar o gando vacún que, co de porca, lanar, cabrío e cabalar, constitúe a base fundamental da economía do municipio». ¿Esa descrición vale hoxe en día?

Novas e Actualidade

Titulares
Histórico

Usuario:
Contrasinal: