Santiago Yerga, director xeral de Migracións: «O covid provocou un incremento de emigrantes que desexan volver»

(05/10/2020)

Santiago Yerga, director xeral de Migracións: «O covid provocou un incremento de emigrantes que desexan volver»

«Os organismos nacionais e internacionais coinciden en advertir que a crise derivada da pandemia terá impacto nos movementos migratorios», asegura

 

Santiago Yerga Cobos (Cadiz, 1963) dedicou gran parte da súa traxectoria profesional á defensa dos dereitos dos migrantes. Primeiro como avogado en diversas organizacións non gobernamentais, posteriormente como coordinador de Políticas Migratorias da Junta de Andalucía e, desde hai uns meses, á fronte da Dirección Xeral de Migracións do ministerio que dirixe José Luis Escrivá, posto ao que se incorporou no medio do estado de alarma. Falamos con el para coñecer de primeira man as consecuencias da pandemia nos emigrantes. 

 

— O virus hao trastornado todo, ¿como impactou no proceso migratorio? ¿Considera que hai máis retorno de emigrantes? Ou, ao contrario, ¿cre que a curto ou mediano prazo a crise sanitaria provocará un aumento significativo de españois que deciden marchar? 

 

—É prematuro dar unha resposta contundente. Pense que aínda nos movemos nun terreo de incerteza, con severas restricións da mobilidade entre países. Os especialistas e os organismos nacionais e internacionais coinciden en advertir que a crise sanitaria e económica derivadas da pandemia terán impacto nos movementos migratorios, pero parece prematuro falar de cifras precisas. É certo que a expansión do covid nalgúns lugares de América provocou un incremento de españois residentes neses países que desexan volver. Pero é previsible que o impacto da crise sobre o emprego poida forzar a moitos a buscar oportunidades laborais no estranxeiro.

 

— ¿Como se xestionaron os casos dos españois que saíron do país para estudar e tiveron que adiantar a volta por culpa do virus?

 

A maior parte dos trámites que lles afectan dependen de Consulados e Consellerías de Educación, pero tratamos de asesoralos a través das nosas Consellerías de Traballo, Migracións e Seguridade Social e da Oficina Española do Retorno, no caso daqueles que, por ter desempeñado unha actividade laboral paralela aos seus estudos, puidesen ter acceso a prestacións por desemprego, previa obtención do certificado de emigrante retornado.

 

 —¿Que vai ocorrer cos estudantes que están a pensar en continuar cos seus estudos no exterior? ¿Poderán facelo durante este curso? 

 

—Dependerá da evolución da situación en España e nos países de destino dos estudantes, pero aínda nos movemos nun escenario de incerteza. Creo que non digo nada novo se insisto na importancia de extremar a prudencia se se decide viaxar ao estranxeiro na actual conxuntura de presenza mundial do virus, informándose especialmente das limitacións de entrada nas fronteiras, necesidade de gardar períodos de corentena, esixencias sanitarias locais e restricións á mobilidade, así como a posibilidade de que xurdan rebrotes no país ou a zona do país que se elixiu para estudar.     

 

— Durante enquisas e entrevistas realizadas aos nosos lectores da diáspora, é moi común que os galegos poñan de manifesto o seu interese por volver, pero insisten en que non é fácil por motivos laborais. Neste sentido, ¿como evolucionou o programa de apoio aos retornados? ¿Cantos emigrantes botaron man das medidas do ministerio? 

 

—O que se desenvolveu ata agora foi un programa piloto que prestou tres servizos: mediación laboral e apoio ao emprendimiento, resposta a consultas, e acompañamento psicolóxico. No programa participaron 200 emigrantes cunha media de idade de 35 anos, procedentes de 39 provincias españolas e en 29 países de residencia. Do total de participantes retornou case o 30 % e a maioría deles estaban interesados nun traballo por conta allea. Ademais dos participantes directos, 8.321 usuarios entraron na páxina web do programa piloto. As principais visitas proceden de Alemaña, Estados Unidos, Reino Unido, Francia, Irlanda, Australia, Holanda, Chile, México e Suíza.

 

— Respecto ao «brexit», ¿cantos residentes no Reino Unido solicitaron o documento de residencia?  ¿Cantos galegos?

 

—A 30 de xuño, de acordo cos datos do goberno británico, 224.800 españois solicitaran o rexistro. España ocupa a quinta posición despois de Polonia , Rumania, Italia e Portugal. Non coñecemos a desagregación por comunidades posto que Reino Unido ofrece a información por nacionalidade.

 

— Os retornados de Alemaña seguen preocupados pola falta de pagamento das pensións complementarias. ¿Que medidas tomáronse respecto diso?

 

—En xaneiro de leste mesmo ano modificouse a regulación das chamadas pensións complementarias, introducindo a obrigación de presentar cada ano unha fe de vida para seguir percibindo esa retribución procedente do fondo de pensións da empresa ou da administración pública na que traballaron os retornados. Ao parecer, moitos dos xestores alemáns non informaron dese cambio aos seus asegurados en España.  Aos afectados que se dirixiron a nós a través da Oficina Española do Retorno habémoslles informado para orientalos e puxemos á súa disposición á Consellería de Traballo, Migracións e Seguridade Social en Alemaña,  e ás oficinas dependentes dela en varias cidades do país, para intermediar ante as empresas ou organismos responsables e axilizar os trámites para a renovación e o cobro dos pagamentos atrasados.

 

— ¿E que ocorre en Venezuela? ¿Seguen reforzando a cobertura sanitaria aos pensionistas españois? 

 

— A protección aos cidadáns españois residentes en Venezuela préstase a través de diversas formas. En primeiro lugar, a través da prestación por razón de necesidade prevista no RD 8/2008, tanto por ancianidad como por incapacidade, cuxo número de beneficiarios experimentou un lixeiro incremento desde os 2.241 de 2018 aos 2.822 de 2019, aos aproximadamente 3.145 nesta data de 2020. En segundo lugar, a través da pensión asistencial para retornados, recoñecida tamén nesta norma: neste caso, o crecemento do número de beneficiarios procedentes de Venezuela foi espectacular, ata o punto de multiplicarse por catro o orzamento necesario para atender ao seu pagamento. De 158 solicitantes en 2016 pasouse a 1.054 en 2019 e en 2020 estamos xa por enriba das 800 solicitudes de persoas retornadas de Venezuela. En terceiro lugar, mantense, aínda que en diminución en canto ao número de perceptores (por lóxicas razóns biolóxicas), a prestación en favor dos chamados nenos da guerra. En canto á asistencia sanitaria en concreto, préstase a través do convenio asinado entre o ministerio e a Fundación España Saúde.

 

 

¿Olvidou o seu contrasinal? | Alta