O retorno dos galegos que emigraron tras a crise do 2008

(08/06/2020)

O retorno dos galegos que emigraron tras a crise do 2008

Catro de cada 10 retornados contan con estudos universitarios e máis da metade son maiores de 50 anos. A procura de emprego é unha das principais preocupacións dos galegos que deciden regresar e antes de volver a casa pasan unha media de 12,7 anos no estranxeiro

 

MARCOS MIGUEZ

A crise financeira do 2008 puxo en marcha un proceso migratorio que tivo en parte como protagonistas aos españois máis novos que, sen posibilidades de atopar emprego, decidiron marchar. Con todo, nos últimos cinco anos esa situación comezou a reverterse e ao redor dun 30 % dos galegos que emigraron pola inestabilidade económica volveron a casa. O dato despréndese dunha enquisa realizada por La Voz de Galicia en colaboración coa Secretaria de Estado de Migracións do Ministerio de Inclusión, Seguridade Social e Migracións. Os datos guindan que antes de decidir o seu retorno os galegos pasan en media 12,7 anos vivindo no estranxeiro. E un 56,5 % de quen finalmente regresan teñen máis de 50 anos.

 

Segundo os últimos datos do Instituto Nacional de Estatística (INE), no primeiro semestre de 2019 Galicia foi a comunidade que recibiu a máis españois que vivían no exterior cun total de 2.862 retornados. Do total de enquisados, catro de cada dez son asalariados e un 9 % son autónomos, mentres que os xubilados representan o 29 %.

 

A pesar de que máis do 40 % dos retornados conta con estudos universitarios superiores e o 22 % teñen formación profesional, a procura de emprego é unha das principais preocupacións dos galegos en idade produtiva.

 

Antes de iniciar a operación retorno un 40,6 % vivía nun país europeo con Suíza (29,5%) e Reino Unido (25 %) como principais destinos. O 71, 4 % dos emigrantes que partiron a América radicaban en Estados Unidos.

 

Co obxectivo de coñecer en profundidade os motivos que propiciaron a volta a casa e como parte do traballo de investigación, realizouse tamén un encontro presencial con retornados galegos procedentes de seis países distintos: Reino Unido, Alemaña, Venezuela, Perú, Honduras e Países Baixos. Os participantes coincidiron en sinalar que as principais motivacións da saída de Galicia foron económicas ou laborais. Sobre todo os máis novos, quen aseguran que tras culminar os estudos non vían posibilidades de atopar traballo polo que decidiron marchar. Con todo, son as razóns afectivas ou sentimentais as que teñen un maior peso ao decidir volver. Hai entón unha necesidade de «regreso ao fogar» e tamén de seguridade tanto física como emocional. En moitos dos casos o punto de inflexión para tomar a decisión de retornar foi o desexo de formar unha familia. Desa forma, entre as vantaxes do retorno, os participantes do estudo destacaron a importancia de volver reunirse con familiares e amigos, e a calidade de vida que teñen en Galicia.

 

Máis aló desa valoración positiva, os retornados insisten en que despois de vivir tantos anos no estranxeiro, volver a casa para «comezar de cero» resulta sumamente complicado. Entre os inconvenientes máis sinalados atópase a procura de traballo.

 

A pesar de que esa dificultade podería estar ligada á idade dos retornados, o certo é que os máis novos tamén coinciden en que a falta de emprego é a principal barreira á que se enfrontan cando deciden retornar. Por iso é polo que moitos dos entrevistados aseguren que non dubidarían en volver facer a maleta nunha situación de necesidade financeira ou se se desen as mesmas circunstancias que os levaron a tomar a decisión de irse.

 

 O aumento da galeguidade

 

Por outra banda, canto máis tempo pasaron vivindo no exterior, maior é o proceso de decisión de retorno e de adaptación ao regreso. Aínda que en moito dos emigrantes que pasaron gran parte da súa vida noutro país xorde un sentimento de falta de pertenza e identidade, a maioría dos participantes di ter experimentado «un aumento da galeguidade».

 

Á hora de valorar a posibilidade de retorno, o aumento das visitas a Galicia xoga un rol importante, impulsado pola oferta de voos de baixo custo, aínda que os retornados afirman que non son conscientes de que é o que se xera primeiro: o aumento das viaxes a «casa» ou o desexo de volver. Tamén o uso das redes sociais, videollamadas e o fácil acceso á información da actualidade galega axudan a manter o vínculo coa «patria». Unha vez que o desexo de regresar instálase, a volta materialízase máis rapidamente que a saída.

 

Os emigrantes destacan especialmente o valor da experiencia a nivel persoal, que lles axudou a «adquirir perspectiva». Durante a súa estancia fose a súa percepción de Galicia mellorou e comezaron a valorar aspectos aos que antes daban menor importancia como o fácil acceso aos servizos sanitarios e a seguridade.

 

Axudas para volver 

 

Co obxectivo de facilitar a volta a casa, o Goberno puxo en marcha o ano pasado o Plan de Retorno a España, unha batería de 50 medidas que pretenden remover as principais barreiras laborais, administrativas e persoais coas que se atopan quen buscan regresar. As medidas divídense en seis categorías e abarcan tanto o apoio para definir un proxecto profesional, con conexión con empresas, o acceso ao emprego público e as opcións para emprender; a axuda para planificar a volta e instalarse e a creación de espazos para a participación, así como o acompañamento psicolóxico durante o proceso. Ademais, se implementó un portelo único de retorno na que se ofrece información oficial e contrastada sobre os procesos e a documentación necesaria; un servizo de mediación laboral e un buscador de emprego.

 

 

¿Olvidou o seu contrasinal? | Alta