Radiografía do complexo quebracabezas de Idlib

(09/03/2020)

Radiografía do complexo quebracabezas de Idlib

Tras o cesamento do fogo na provincia siria, Erdogan insta a Grecia a abrir as portas da UE aos refuxiados

 

Un grupo de nenos nun refuxio improvisado nun estadio de fútbol de Idlib Anas Alkharboutli dpa | Europa Press

 

¿Por que Erdogan abriu a súa fronteira con Grecia?

 

O avance do Exército regular sirio, con apoio aéreo ruso, en Idlib empuxou a un millón de sirios cara ao norte da última provincia que escapa ao control de Bachar ao Asade. A fronteira con Turquía é a única vía de escape. Ankara acolle 3,7 millóns de refuxiados sirios e Erdogan «non está disposto a aceptar máis refuxiados», di Nicholas Danforth, analista do centro de estudos German Marshall Fund.

 

Ao abrir a súa fronteira con Grecia, Turquía quebranta o pacto migratorio do 2016, polo que os socios europeos lle prometeron 6.000 millóns de euros a cambio de que selase a súa fronteira e contivese aos refuxiados sirios. A apertura agora das fronteira por parte de Erdogan é unha medida de presión á UE para que comparta a carga humanitaria e apoie ás tropas turcas en Idlib que intentan frear as forzas de Damasco , apoiadas por Rusia . Con todo, a UE «non parece disposta a arriscarse a unha confrontación con Siria ou Rusia», puntualiza Danforth.

 

¿Como respondeu a Unión Europea?

 

Blindándose aínda máis. Grecia e a axencia comunitaria Frontex aumentaron a súa presenza militar na fronteira con Turquía e o Executivo heleno ha suspendese por un mes o dereito a solicitar asilo, incumprindo a lexislación internacional, segundo denuncia Acnur. A Comisión Europea destinará 700 millóns para axudar a Grecia a blindar a fronteira.

 

¿Cantos refuxiados volveron a Siria?

 

Máis de 230.000 sirios retornaron desde Turquía, o Líbano, Xordania e Iraq a Siria desde o 2016. Só no 2019 regresaron 96.253, segundo a ONU. Pero Siria dista de ser un país seguro. En febreiro morreron 275 civís, entre eles 57 menores, segundo datos da oenegué Observatorio Sirio de Dereitos Humanos.

 

¿De que escapan os sirios en Idlib?

 

Tres millóns de civís esquivan o lume aéreo e de artillería de Damasco e Moscova na provincia de Idlib. Desde que comezou a ofensiva contra os grupos rebeldes e xihadistas en abril do 2019 morreron 1.500 civís, segundo a ONU, e desde que se intensificou en decembro provocou 961.000 desprazados. Este éxodo, o maior en nove anos de guerra, provocou que miles de civís sobrevivan na precariedade e a aglomeración preto da fronteira turca con temperaturas baixo cero. Durante os pasados anos, o réxime ha ir expulsando a Idlib a militantes e activistas «irreconciliables» segundo ía reconquistando bastións opositores. Pero agora xa non queda un lugar en Siria onde desprazalos.

 

¿Quen é a oposición armada en Idlib?

 

Dentro do amasillo de grupos armados en Idlib destacan os xihadistas de Hayat Tahrir ao Sham (HTS, antes coñecido como Fronte Ao Nusra), que conta con 10.000 combatentes. No acordo de Sochi do 2018, Turquía comprometeuse a conter a HTS e controlar o cesamento do fogo establecendo postos de observación a cambio de que Al Asad non atacase. A realidade é que Ankara non actuou como filtro entre grupos moderados e radicais. Este é o pretexto de Damasco para xustificar a ofensiva.

 

Nunha entrevista a Crise Group, o líder de HTS, Abu Muhamad ao Jolani, aseguraba que renunciara ás súas ambicións xihadistas internacionais e habíase desligado de Al Qaida. Pero o seu grupo ostenta un historial de detencións e torturas documentado por organizacións como Human Rights Watch.

 

¿Que papel teñen EE.UU. e a OTAN?

 

Turquía pode «recibir apoio retórico de EE.UU., pero non cooperación militar significativa», explica Danforth, xa que a Administración Trump é remisa a enfrontarse militarmente a Al Asad. A isto hai que sumarlle que Turquía desafiou a Washington e, polo tanto, á OTAN, tras a compra do sistema de defensa antiaéreo S400 a Rusia. Aínda así, ser membro da OTAN supón un respaldo para Ankara, xa que Moscova é consciente de que «a fronteira turca é unha clara liña vermella, limitando o alcance dunha posible resposta rusa», afirma Danforth. Si houbese un ataque en territorio turco, a Alianza Atlántica tería que acudir en axuda de Erdogan.

 

¿Está en risco o vínculo Putin-Erdogan tras a escalada bélica en Siria?

 

En febreiro, 53 soldados turcos morreron por lume do réxime de Al Asad e Erdogan respondeu «neutralizando» (termo para referirse a mortos, feridos ou capturados) a 300 soldados do Exército regular sirio. A represalia turca cambia a ecuación en Siria: ata agora Rusia era a única potencia disposta a empregar a forza.

 

«Ao mostrar a súa disposición a infligir baixas [ao bando inimigo], Turquía busca presionar a Moscova para chegar a un acordo adecuado aos seus intereses», explica Danforth. Máis aló dunha entrada masiva de refuxiados, Erdogan xógase a influencia na mesa de negociación e a permanencia na franxa que ocupa o nordeste de Siria. Segundo Danforth, o cálculo de Erdogan era establecer boas relacións con Rusia (acordos militares ou o gasoduto Turkstream) para usalas como contrapeso no taboleiro sirio. Pero as mortes dos soldados turcos en Idlib demostran que Putin prioriza a Bachar Al Asad fronte ao presidente turco.

 

No cume celebrado o xoves en Moscova, Putin e Erdogan pactaron un cesamento do fogo e despregar patrullas turco-rusas ao longo da estratéxica estrada M4. O memorando publicouse en turco, ruso e inglés, pero non en árabe. O destino de Siria decídese en despachos estranxeiros.

 

 

¿Olvidou o seu contrasinal? | Alta