Cen anos de conquista e de loita pola escola pública en Burela

(17/12/2018)

Cen anos de conquista e de loita pola escola pública en Burela

Profesionais da docencia repasarán a historia educativa no coloquio que celebrará o colectivo O Vencello o día 21

Empresarios como Ramón Farré ou Leandro Cucurny, entre outros, e os mestres Camilo Fernández, Matilde Fernández, Carmen Iravedra, José Antonio Barcia, Xuxo de Portela... son só algún dos protagonistas dun século de ensino público en Burela. Unha conquista social que a asociación veciñal O Vencello non quere que pase sen ser recordada. Organizou chárlaa-coloquio 100 anos de escola pública en Burela para o día 21 (20 horas) no salón de actos da confraría de pescadores. O acto contará coa participación de profesionais da docencia como Paco Piñeiro, Rita Gradaílle, Herminia Pernas, Águeda Barcia e Bríxida Pino.

Este acto podería ser o primeiro doutros que se programarán ata o 2024, coincidindo co centenario doutra data relevante: en 1924 fóronlle entregadas ao Concello as escolas vellas, financiadas por emigrantes de Buenos Aires englobados en Fillos do Partido de Viveiro.

A finais de 1917 creouse de forma provisional a figura da primeira escola nacional, pero ata marzo de 1918 non se publicou o decreto. Xa desde xaneiro dese ano o Concello de Cervo buscaba quen lle ofertase unha propiedade para acondicionar unha escola, recorda Bríxida Pino . Polo alugueiro ambos os principios##ambos principios para a primeira sede escolar, situada en Arcadio Pardiñas (Correo Vello), o Concello debería pagar 125 pesetas ao ano.

O primeiro centro sería para alumnos e como primeiro mestre interino exercería José Díaz Varela, substituído na década dos 20 polo definitivo, Camilo Fernández, que casou coa burelense Dolores Baltar.

Don Camilo ilustraría a varias xeracións de veciños, mentres que as mestras irían rotando, apunta Pino , que apela á colaboración veciñal para poder realizar proximamente unha exposición con material escolar de diferentes épocas, sobre todo o usado polos máis veteranos. Do mesmo xeito que outros dos relatores do acto, o profesor Paco Piñeiro destacou a importancia e o peso que tiveron as pasantías na localidade. Na súa intervención do día 21, Piñeiro repasará a historia desde o Antigo Réxime ata 1918. Proxectará un vídeo cunha canción que fai referencia ao centenario e repasará episodios relevantes. «Empezarei falando de cando vos rapaces metíanse en leas cando aínda non había escola, como ou asalto á fábrica de Sargadelos, en 1789, non que resultaron imputados 19 nenos de Burela», apuntaba onte. Mencionará a influencia de mestres como Manuel Rodríguez, que exerceu entre 1850 e 1890, e gozou de gran aceptación entre os emigrantes.

Participantes no acto destacan tamén o papel que xogou a escola do depósito de pescadores e outros aseguran ter coñecemento de que unha alumna da primeira escola burelense, con 104 anos na actualidade, reside en Lugo.

A primeira sede escolar estivo nun inmoble da avenida Arcadio Pardiñas

A visión e o apoio dos emigrantes retornados

As escolas vellas funcionaron desde 1924 ata a década dos 70 e hai rexistros que contabilizaban en 1957 unha matrícula de 160 alumnos e ao redor de 140 alumnas. O seguinte obxectivo sería conseguir as primeiras catro aulas do CEIP Virxe do Carme, xerme do colexio que en 2013 celebrou o seu 50 aniversario e que agora está pendente dunha reforma integral. Co tempo iríanse creando os institutos Perdouro e Monte Castelo, e o CEIP Vista Alegre. «Sempre foi continua a loita do pobo de Burela por conseguir centros de ensinanza», rememora a profesora Bríxida Pino , que igual que Juan Carlos Enríquez, que foi alumno de Xuxo de Portela, destaca o papel dos emigrantes, de empresarios ou do que fose alcalde Arcadio Pardiñas á hora de conquerir servizos educativos.