A estratexia que impulsa Italia para atallar o descomunal fluxo de inmigrantes que se embarcan á desesperada cara a Europa desde Libia pasa por paralos alí antes de que saian. Tras o terrible naufraxio cuns 850 mortos, segundo as últimas estimacións, e ante o consello extraordinario que se celebrará mañá en Bruxelas, a idea que expón o Goberno de Matteo Renzi e que estuda a Unión Europea é atacar as bases e embarcacións dos traficantes nos portos libios. Para iso, Roma apunta ao uso de drones espía para localizar os puntos exactos e ataques posteriores con drones ou aviación para destruílos.

A portavoz da Comisión en materia de inmigración, Natasha Bertaud, confirmou onte abertamente que pensan nunha «operación militar» contra as mafias. Aínda que non entrou en detalles, moito menos en falar de drones, e todo se decidirá mañá. Tampouco concretou nada sobre isto o plan de dez puntos aprobado o luns, que falaba dun «esforzo sistemático para capturar e destruír as embarcacións usadas polos traficantes».

Negociacións coa ONU

A ninguén se lle pasa pola cabeza unha acción militar terrestre en Libia, así que as opcións son de mar e aire. En calquera caso necesitará dun aval da ONU, un requisito complexo que non se consegue da noite para a mañá. A UE xa se está movendo para obter un mandato das Nacións Unidas, díxoo a xefa da diplomacia da UE, a italiana Federica Mogherini.

A presidencia de quenda do Consello de Seguridade é de Xordania, sensible á cuestión, e espérase polo menos unha declaración en tempo breve. Para a resolución a espera será máis longa.

Namentres, na fronte diplomática e sempre coa meta de pechar en orixe as rutas de inmigración, a UE quere chegar a acordos cos países que fan fronteira con Libia, de modo que sexa alí onde se corte a vía de paso. Son seis, e bastante complicados: Tunisia, Alxeria, Níxer, Chad, Sudán e Exipto. Suponse que xa están niso.

O modelo que inspirará a intervención militar será o da operación Atalanta, o despregamento de buques militares na costa de Somalia e o océano Índico que desde o 2008 protexe aos pesqueiros e mercantes europeos.

A situación libia non é igual. Sospéitase que os traficantes empezan a ter problemas para atopar naves. Parten decenas de barcos cada día, desde hai varios anos, e a flota comezaría a escasear, opinan en Frontex. As embarcacións cada vez son máis vellas, ruinosas e máis ateigadas de xente. É máis, na última semana os contrabandistas dispararon en dúas ocasións ás naves de rescate para recuperar os botes baleiros, unha vez que os inmigrantes foran salvados. É dicir, chegan a seguir ás embarcacións para intentar levalas a porto de novo e volver usalas.

Renzi era onte optimista sobre a acollida ás súas pretensións, pois captou que «por primeira vez, toda Europa se mostrou atenta e solidaria». Pronto se saberá si é un dos seus farois, e si a emotividade do naufraxio dura máis de dous días en Bruxelas. Italia pide ademais misións de policía nos lugares de onde parten os barcos, unha acción de policía coordinada entre países da UE, centros de acollida nos países de orixe dos inmigrantes para crear corredores humanitarios e traballar por estabilizar Libia.

«O capitán estaba bébedo e fumaba haxix mentres estaba ao temón»

«O capitán bebía viño, estaba bébedo e fumaba haxix mentres estaba ao temón, pouco antes de que o barco se afundise», contou un dos 28 sobreviventes do desastre do domingo. O número de mortos estimado pola Fiscalía de Catania, que investiga o caso, é de 850. O capitán Mohamed Alí Malek, tunisiano, de 27 anos, estaba entre os náufragos rescatados e foi detido onte xunto a outro cómplice, o sirio Mahmud Bikhit, de 25. A fiscalía acusa ao capitán de ser o culpable do naufraxio ao chocar o pesqueiro contra o mercante luso King Jacob, que intentaba rescatar aos inmigrantes.

O estado de ebriedade do capitán tería contribuído a que as súas manobras fosen erróneas ao achegarse ao King Jacob. É máis, tamén é posible que causase o accidente ao abandonar a ponte para mesturarse e esconderse entre a multitude e intentar salvarse. Xa que logo, esta é a conclusión dos fiscais italianos, o barco non se non tería afundido só porque a pasaxe se abalanzou sobre un lado pola ansia de ser rescatado, si non por que chocou contra o buque portugués. O mercante luso non tería culpa algunha e ademais ten experiencia neste tipo de situacións porque participou xa en catro operacións de auxilio coa garda costeira.

Encerrados na adega

Un dato que coincide co ofrecido pouco antes por Acnur. Os testemuños recolleitos pola Fiscalía de Catania confirmarían tamén que había centos de persoas encerradas na adega do vello pesqueiro, de non máis de 30 metros de eslora. O fiscal Salvi non descarta que, no marco da investigación, procédase á «inspección e eventual recuperación do casco do barco».

Os 28 sobreviventes son eritreos, somalíes, sudaneses e bengalíes. Pasaron un mes encerrados nunha especie de granxa e partiron dun porto próximo a Trípoli a noite do xoves do 16 de abril. A súa travesía durou tres días ata o momento da traxedia.

Un bangladesí foi evacuado a Sicilia en helicóptero, mentres os 27 restantes chegaron ao porto de Catania o luns pola noite a bordo do barco Gregoretti. Alí esperábaos o ministro de Transportes, Graziano Delrio.

Coa detención onte do que se cualificou como o «tesoureiro» da organización, a fiscalía de Palermo logrou desmantelar unha rede de traficantes e desvelar as tarifas e métodos dos «novos esclavistas do Mediterráneo». O detido chámase Nahome Kerebel Gutama e localizar unha conta bancaria na que desde maio a xullo do 2014 foron depositadas grandes sumas de diñeiro, que segundo os investigadores corresponden ás tarifas que cobraba a banda.

Só o luns A Garda Costeira italiana rescatou a un total de 638 inmigrantes en seis operacións distintas mentres que na mañá de onte recolleu a outro que se atopaban en apertos nun pesqueiro a 80 millas das costas de Calabria (sur).

Repartición de inmigrantes

Outro eterno desexo de Italia, sempre rexeitado e que volveu a repetir esta vez, é poder repartir entre os socios comunitarios parte dos inmigrantes que recibe e formulan peticións de asilo. Supón saltarse o tratado de Dublín que impón que sexa solicitado no primeiro país que se pisa. Italia hospeda a 70.000 persoas nesta situación. Con todo, a traxedia abriu esta vez unha pequena fisura na fronte europea contrario a esta medida e o luns barallouse facer un experimento con 5.000 persoas. Non é moito, pero si tería un gran valor político si saíse adiante, pois sería a primeira vez que se dá este mínimo paso. Pero hai que esperar a mañá, porque o plan pode acabar no cesto do lixo.