Ernesto Atanes (Monterrei) é o cura da Capellanía Católica Española de Londres. O ano pasado recibiu a Medalla de Honra da Emigración, entregada polo embaixador Federico Trillo. Comprendemos o motivo mentres o entrevistamos e asistimos en directo ao seu labor, a de cónsul paralelo para casos extremos. Atanes interrompe a charla para responder ao móbil:
-Si, ola.
-Mire, estou aquí nos servizos sociais coa miña noiva. Está embarazada, non temos traballo e durmimos na furgoneta porque se nos acabou a axuda e o luns pasado quedamos na rúa.
-¿Nunha furgoneta, co frío que fai?
-Si, a ver si pódenos botar unha man co que me están dicindo aquí.
-A ver, páseme a esa persoa.
Atanes charla por teléfono cunha empregada de servizos sociais, que lle detalla a situación. El trasládalla despois ao home que lle chamou por teléfono. «É que non entende o inglés», coméntanos antes de coller o móbil para falar con el.
-Mira, o que che están dicindo é que ao non traballar non hai contrato, e entón tampouco hai vivenda. E ademais, suxiren que leves á túa noiva a unha asociación de mulleres embarazadas.
-A ver, falo con ela e vólvolle a chamar.
Atanes aproveita para explicarnos o seu labor. «Isto é sempre así. Á Capellanía vén sobre todo a xente que está sen diñeiro ou que perdeu a vivenda. Tamén os que salguen do cárcere. Temos un salón de acollida cunhas duchas e atendémolos uns días. Pola mañá van buscar traballo. De noite cean e dormen aquí. O problema -engade- é que ás veces veñen con nenos pequenos e este non é sitio para eles».
Sobre a mesa, rescata entre unha chea de papeis o certificado de defunción dun español. Cóntanos que o cadaleito leva un mes no depósito sen que ninguén o reclame. «A ver si a familia en España asume a repatriación... Tamén me están chamando por este asunto».
Zumba de novo o móbil, que pon os pelos de punta cada vez que soa. É outra vez o raparigo da furgoneta. Non pasaron nin dez minutos:
-Dime.
-É que non temos nin para comer.
-Bo eu pódoche proporcionar comida. Ven por aquí e a ver como facemos para que saias do paso. Ti intenta buscar un cuarto, que coa túa noiva así non podes durmir na furgoneta, home. Veña, chámasme. Apunta o meu móbil.
Colga despois de darlle o seu número e debúxanos un panorama máis ben sombrío: «Si ela non vai a esa asociación de embarazadas, terán que volverse para España». Non se trata dun caso único. «Hai moitos españois que chegan sen diñeiro e que están a durmir en soportais. Si acoden a nós, témolos uns días e ás veces van atopando traballo. En xeral non queren regresar a casa».
O gran problema é a vivenda. Non existe o DNI no Reino Unido. A proba de dirección fai as veces de documento de identidade, pois é o que piden para abrir unha conta no banco ou, simplemente, para traballar. «Pero ás veces en Londres é máis difícil atopar un cuarto que un emprego, e si vés sen diñeiro podes ter un problema serio», reflexiona Atanes.
Asegura que hai uns anos había «moitos pisos para alugar. Agora non, só se constrúen para os ricos».
Demasiadas fraudes
O capelán desvela tamén as numerosas fraudes que existen á conta das prestacións sociais do Reino Unido: «O Concello pódeche conceder un piso si levas traballando un tempo e os teus ingresos son baixos, e páganche 300 libras á semana para luz, gas e comida. A cuestión -explica- é que houbo moita picaresca; xente á que lle entregan unha vivenda de dous cuartos e o que fai é alugar unha para obter ingresos. Despois dedícase, por exemplo, a limpar casas sen declarar ingresos».
Recorda incluso o caso de «un español» que conseguiu un segundo piso protexido, «alugouno e non pagaba por ningún dos dous». Pero o Goberno de Cameron púxose as pilas con este tema, presionado polos contribuíntes: «Abusouse moito, así que agora, de entrada, necesitas acreditar un ano de traballo no Reino Unido para que che concedan estas axudas».
Branca Sánchez-Robles , conselleira de Emprego e Seguridade Social en Londres, confirma estas estafas, pero matiza que os españois non son, «nin moito menos», os que máis casos protagonizan.