Especialistas na emigración galega intérnanse no éxodo a América do Sur

A emigración galega a América do Sur cobra protagonismo coa publicación do primeiro volume dunha serie de cinco Grandes Monografías sobre a emigración galega en xeral, que foi presentado o mércores da pasada semana en Vigo polo editor Francisco Rodríguez e o profesor da Universidade de Vigo Xosé Ramón Álvarez Campos. Editado por Hércules de Ediciones S.L., neste volume inclúense traballos de especialistas na materia das universidades de Santiago de Compostela, Vigo, Ludwig-Maximilians-Universitat Munich e do Estado de Río de Janeiro.

Os estudosos da emigración galega contan dende este ano cunha nova "obra de divulgación de carácter científico", recomendable tamén para aquelas persoas que se achegan por primeira vez a un fenómeno que marcou boa parte da historia de Galicia. 'A emigración galega a América do Sur', publicado en galego e en castelán, dirixido por Mar Pérez Negreira e coordinado pola catedrática da Universidade de Santiago de Compostela Pilar Cagiao, rescata a memoria da emigración e conta os logros e fracasos dos galegos desprazados a Arxentina, Uruguai, Brasil, Venezuela, Chile, Perú e Ecuador dende o século XVI ata o XX.

O volume, que se completará con outros catro dedicados á emigración a América do Norte e Caribe, Europa, Oceanía e emigración dentro de España, foi presentado na Galería Sargadelos de Vigo polo editor Francisco Rodríguez, quen asegurou que con este traballo se pretende tamén render homenaxe ao intelectual galego xa falecido Isaac Díaz Pardo, de quen destacou o seu paso pola emigración e a súa contribución á cultura galega.

O contido do manual foino debullando o profesor de Historia de América da Universidade de Vigo Xosé Ramón Álvarez Campos, quen, neste volume, se ocupa de desenvolver o capítulo dedicado á emigración galega a Venezuela - "a máis tardía", comenta-, que vai dende o espertar do asociacionismo, a partir de 1945, ata o fin da emigración ao país bolivariano, nos anos 60.

O exemplar comeza cunha introdución de Piar Cagiao sobre 'A emigración galega a América do Sur. Precedentes históricos. Séculos coloniais', centrada nos séculos XVI ao XVIII. Cagiao desvela como a emigración galega nestes séculos foi reducida en comparación con outras zonas do sur", xa que, durante os séculos XVI, XVII e XVIII, o único porto de embarque era Sevilla e quedaba lonxe, apostilou Álvarez Campos.

O volume inclúe un traballo de Alexandre Vázquez González, a quen Álvarez Campos se referiu como "autor dos mellores artigos da emigración galega", onde desvela as causas, mecanismos e características da emigración galega a Sudamérica. Nesta parte desvélase que os primeiros emigrantes galegos proceden das zonas do litoral (A Coruña e Pontevedra) e que máis tarde se incorporarán ourensanos e lucenses, e os lugares de destino foron os portos de Bos Aires, Montevideo, Salvador de Bahía ou Río de Janeiro.

A emigración a Arxentina

Da inmigración galega en Arxentina ocupouse Xosé M. Núñez Seixas, experto en cuestións relacionadas coa emigración galega, quen actualmente é profesor da Ludwig-Maximilians-Universität Munich.

Núñez Seixas conta que o período que vai de 1880 a 1930 é a fase máis importante da emigración galega e Arxentina recibe nese período a gran cantidade de galegos. Bos Aires contaba por entón con importantes infraesructuras pensadas para acoller á avalancha de foráneos que arribaban ao país para ocuparse nos máis variados traballos.

A chegada de galegos a Uruguai é narrada tamén por Pilar Cagiao, quen se centra sobre todo en Montevideo na segunda metade do século XX.

Mentres, da emigración galega a Brasil se ocupa Erica Sarmiento dá Silva, da Universidade do Estado de Río de Janeiro, quen describe a situación no país despois da década dos 30, un tempo no que poboaron esas terras máis de 500.000 galegos, que se instalaron sobre todo en Baía, Pará, São Paulo e Río de Janeiro. Tamén aborda o papel da emigración feminina en Brasil e afonda no significado da palabra 'galego' en Latinoamérica.

Dos galegos en Perú e Chile ocúpase María Teresa García Domínguez, do Arquivo dá Emigración Galega, quen se interna na figura de Benigno Lago Estévez, pioneiro no sector pesqueiro peruano.

Por último, Andrea Ayala Flores, da Universidade de Santiago de Compostela, centra o seu traballo na emigración galega a Ecuador, e máis concretamente en Guayaquil, onde tiveron un destacado papel no ámbito conservero.

'A emigración galega a América do Sur' vén ilustrada con fotografías da época da emigración e tamén actuais daqueles lugares que destacaron na acollida de galegos.