Antonio Rodríguez Miranda (A Bola, 1967) anda hoxe polo País Vasco co Día de Galicia. Acaba de chegar de Alemaña, e en poucos días terá outros destinos. Dende que asumiu o cargo, a finais de decembro do 2012, non para de viaxar polo mundo para falar cos emigrantes galegos. Moitísimos deles da Costa da Morte, unha das principais comarcas migratorias galegas a América, Europa ou Canarias. Biólogo de formación, a súa vida política e persoal está en Allariz.
-¿Cales son as liñas xerais de traballo do seu departamento?
-Para nós, o prioritario nestes momentos, nos que tes que axustar orzamentos, son as persoas, así que todo o que se refira ás prestacións de carácter asistencial, ben sexa de tipo individual (discapacidades, incapacidades, dependencia...) ou canalizadas a través de centros ou entidades, nos países de América sobre todo (centros de día, residencias de maiores, con recursos propios ou colaborando con Benestar) é o fundamental. Logo hai outras liñas, como seguir colaborando coas entidades, poñendo en todo o mundo a lingua e a cultura galega: que teñan actividades e que cada día poidan chegar a ser entidades máis solventes, cun abano amplo, para nenos e maiores. E tamén insistiremos, porque así nolo manda a Lei de Galeguidade, en fomentar a unión das entidades pequenas para darlle unha viabilidade futura.
-¿Como se define agora un centro galego?
-A nova lei permite poñer ao día unha norma que tiña 30 anos, cun rexistro de entidades galegas que en si mesmo quedaba obsoleto. A tipoloxía nos centros non é a mesma hoxe. Por iso agora hai unha apertura na galeguidade: imos recoñecerlle a cada un o que é e o que fai. Recoñecemento, si, pero en función do que fai, socios, traballo...
-¿Seguimos emigrando moito?
-Percibimos que o incremento de galegos no exterior é sobre todo de persoas que non naceron aquí. ¿Temos máis galegos no exterior? Si. Pero sobre todo de persoas que non naceron aquí, que adquiriron a nacionalidade ou son fillos de galegos que xa naceron fóra. ¿Hai máis galegos que saian ao exterior? Temos unha lixeira variación en canto a estes procesos, pero para nada comparables cos doutras etapas da historia. Nalgúns lugares hai incremento, pero de números modestos.
-Pero hai comarcas como a Costa da Morte con movementos cualitativos que facía anos que non se vían. Como a Suíza.
-Exacto, cualitativamente é así. Hai lugares onde xa teñen asentada unha poboación no exterior, comparativamente, coa poboación do territorio, relevante, e polo tanto hai moitos contactos de tipo persoal e familiar. Poderíamos citar a Costa da Morte, e tamén noutras: xente que xa estivo alí, que ten familiares, que naceu alí... Teñen dificultades de traballo e vanse. En lugares nos que hai esta permeabilidade si se nota.
-¿Hai que valer para emigrar?
-Non hai dúbida. Se hoxe calquera galego vai polo mundo, e ten a moito orgullo falar de Galicia, podo dicir con moito orgullo tamén que os nosos galegos, alí onde deixaron e deixan pegada de recoñecemento (acabo de velo en Alemaña), Galicia identifícase perfectamente dentro de España, e de xeito moi positivo, como unha terra próspera, que marca criterios de como facer as cousas, e iso é froito de moitos galegos que saíron fóra, e non me refiro só ás aportacións económicas, moito máis: saír fóra, mesturarte, traballar doutro xeito, o avance da técnica. Hoxe a Galicia que temos, non sei en que proporción, é a suma clarísima do que aportaron os que saíron e os que estivemos aquí.
«Se non hai ánimo de defraudar, non se debe ser sancionado»
-¿Que lle parece todo isto?
-Creo que é algo tan sinxelo como que todo o mundo ten que contribuír co que lle corresponde, pero tamén é certo que unha persoa que non ten ánimo de defraudar, entendo que non debe ser sancionada. Dende Galicia, de xeito claro, témonos pronunciado, tanto dende o Goberno como o Parlamento, e espero que na Facenda do Estado haxa a receptividade axeitada para entender isto, tanto dende un punto de vista político, como que a falta fiscalmente é ter ánimo de non pagar, e creo que neste caso iso non é así.
-¿Os emigrantes poderán votar en urna de novo?
-Teño confianza en que a tramitación que se está levando a cabo nas Cortes propicie un avance e mellora nas condicións de exercicio de sufraxio. Porque os índices de participación evidencian que tal e como está regulado, non está ben, e hai que cambialo para exercer ese dereito.
-¿Como vai o programa Reencontros? ¿É suficiente?
-Creo que en Galicia temos que estar orgullosos do que estamos facendo. Hai Administracións que non teñen este programa nin equivalentes, ou que o suspenderon, ou que é case anecdótico. Nós permitimos máis de 200 galegos poidan vir aquí a Galicia, ben para estar coas súas familias e axudámoslle a iso, ou facilitámoslles a estancia de 15 días nunha residencia de tempo libre.