´ A emigración dos mozos pono peor ´

As crises demográficas do pasado explican as que acontecen no presente e estas terán tamén consecuencias no futuro. Os datos reflicten que a natalidade caeu no último ano un 6,5% en Galicia, o triplo que un ano antes, e, aínda que a economía ten moito que dicir ao respecto, a súa estrutura de poboación tamén.

O número de fillos cae en Galicia cada vez máis, pero as súas potenciais nais tamén. Entre 2004 e 2014, o número de mulleres con idades comprendidas entre os 15 e os 49 anos, que o Instituto Nacional de Estatística considera en idade fértil, reduciuse en Galicia un 10,3%. O fenómeno vén de atrás, da crise da natalidade polo "cambio social" entre 1985 e 1995, explica o profesor de Análise Xeográfica da Universidade de Santiago José Antonio Aldrey, e ten efectos agora, cando se aprecia unha "xeración minguada", sobre todo dos 20 a 39 anos.

Xullo Hernández Borge, profesor de Xeografía Humana na mesma universidade, tamén o constata: "Galicia está máis envellecida que España e hai menos xente en idade reprodutiva". E menciónano Carlos Ferrás, do mesmo departamento, e Rafael Vallejo, profesor de Historia e Institucións Económicas en Vigo, quen avisa de que a brecha estrutural demográfica "se agrava ano tras ano". A iso súmase o atraso na idade do primeiro fillo, "polo que estatisticamente hai probabilidades de ter menos", sinala este último.

Todos utilizan este argumento para explicar por que Galicia rexistra unha caída da natalidade nos últimos anos que case se triplica no último dato provisional do INE relativo a 2013, pero engaden un factor que coincide temporalmente co fenómeno: a crise e os seus efectos sobre o mercado de traballo. Non só fai que as parellas llelo pensen máis pola "precarización" laboral, explica Ferrás, senón que os inmigrantes, que contribuían a elevar a natalidade, marchan, e os mozos galegos que non encontran unha saída laboral, tamén.

Sen relevo xeracional

"O fundamental é unha xeración menos nutrida en idade de procrear", subliña Aldrey, para quen a crise "acompaña" o fenómeno, "agudizándoo. "Se hai un crecemento económico sostido e sostible, a xente volverá ter fillos ao nivel de antes da crise, pero non é suficiente para o relevo xeracional e cada vez serán menos os que no futuro poidan ter fillos", avisa. E advirte: "A emigración dos mozos poñerao aínda peor porque haberá un volume importante que teña os fillos fóra". Con todo, sinala que nos países que toman medidas "efectivas, a xente se anima a ter fillos".

Xullo Hernández Borge resalta "o envellecemento e menos persoas en idade reprodutiva" como factor "principal" que afecta á natalidade, pero engade a "crise e os movementos migratorios, os estranxeiros e os mozos galegos en idade reprodutiva que se van". "Se cambiase a conxuntura económica e houbese máis estabilidade no emprego, habería máis optimismo" e podería cambiar a tendencia, apunta, pero "a curto prazo a natalidade non se vai recuperar" porque os procesos demográficos son "lentos".

Para Carlos Ferrás, a "caída imparable do crecemento demográfico" débese ao "envellecemento" da poboación e ao "repunte da emigración dos mozos, que serían por propia dinámica natural os encargados do relevo xeracional,". "A crise, a paralización económica e a precarización laboral" non axudan. " Quen está en condicións de formularse ter fillos en Galicia? ", pregúntase. Este experto entende que, ademais de medidas de "reactivación económica", fan falta axudas á "crianza", como en Irlanda, onde o número de fillos por muller garante a substitución. "A curto prazo non vai haber cambios pero hai" que "actuar", sinala.

"O escenario socioeconómico o que estamos desincentiva aínda máis a natalidade nunha estrutura demográfica xa deteriorada onde hai un comportamento asentado de baixa fecundidade", explica Rafael Vallejo, "sen que haxa unha política demográfica que o compense". Ese escenario caracterízase, sinala, pola "falta de axudas directas ás familias", a "deterioración" das condicións sociolaborais pola crise e unha alta cifra de nenos en risco de pobreza, como denunciou Unicef. Ademais, engade, "as prestacións nos sistemas de benestar estanse recortando", o que "agravará a deterioración das condicións de vida das familias".