A sangría demográfica que mantén acendidas todas as alarmas avanza sen que ningunha estatística mostre un punto de luz que sustente a esperanza de que a situación é reversible. Galicia non só arrastra un dos saldos vexetativos máis pobres do mundo, senón que sae especialmente castigada desa emigración de novo cuño asociada á prolongada crise económica. Os últimos datos do padrón de residentes no estranxeiro, publicados polo Instituto Nacional de Estatística (INE), cifran en 479.558 os galegos asentados noutros países. En cinco anos, coincidindo co derrubamento do emprego, a colonia galega no exterior incrementouse en 95.959 persoas respecto ao padrón do 2009, equivalente á poboación dunha cidade como Santiago.
Dos 383.599 galegos contabilizados no 2009 pasouse aos 479.558 actuais. As provincias da Coruña (166.623 residentes no estranxeiro) e Pontevedra (140.145) achegan os principais continxentes, como corresponde á súa condición de máis poboadas. Pero o peso relativo na colonia exterior é moito maior nas provincias de Lugo (66.088) e, sobre todo, de Ourense (106.702). Nos últimos anos tamén se mantiveron as diferenzas internas sobre os destinos maioritarios. Mentres a que procede das provincias da Coruña e Pontevedra diríxese cara a Europa, a orixinaria de Lugo e Ourense mira máis cara a América.
43 asentados ao día no 2013
No último ano fixaron a súa residencia noutros países 5.187 coruñeses, 4.519 pontevedreses, 3.313 ourensáns e 2.727 lucenses. En total, o padrón de galegos residentes no estranxeiro incrementouse en 15.746 persoas respecto ao publicado a principios do 2013, o que supón que cada día se asentaron noutros países unha media de 43 persoas desta comunidade.
Os datos do INE non permiten precisar cantos deses novos integrantes da diáspora galega saíron para buscar traballo. Aínda que só a metade do total figuran no grupo de 16 a 64 anos, que aloxa ás persoas en idade laboral. En todo caso, a emigración exterior, que non aflora no padrón, representa só unha parte do fenómeno, xa que aínda son máis os galegos que buscan o seu futuro noutra comunidade autónoma cando deixan Galicia. No primeiro semestre do 2013, cando a emigración superou por vez primeira á inmigración, o 56 % das saídas foron a outros puntos de España. Outros estudos do INE acreditan que, ademais de man de obra, na nova emigración Galicia perde a xeracións en idade de contribuír á substitución poboacional. No primeiro semestre do 2013, 2.436 mozos de 25 a 39 anos deixaron a comunidade.
Emigrantes e nacionalizados
A difusión do padrón de residentes no exterior levou á Xunta a emitir unha nota aclaratoria sobre o cómputo do INE de novas inscricións. Ese parámetro cifra en 22.329 persoas o aumento de galegos no exterior, cifra que difire da comparación directa do último padrón co do 2013, que arroxa os 15.746 referidos. Subliña a Xunta que esas 22.329 novas incorporacións «non deben identificarse co número de persoas que emigran, pois moitos dos primeiros nunca residiron en Galicia». Matiza que só 3.662 estaban inscritas con anterioridade na súa provincia, e que o resto naceron no estranxeiro. Achaca este desaxuste á coincidencia no tempo de dous procesos. Por unha banda, a adquisición da nacionalidade española, e despois da cidadanía galega, como consecuencia da aplicación da lei de memoria histórica. Por outro, polo regreso aos seus países de orixe de galegos de dereito que naceron fose e que viviron durante algún tempo en Galicia. Como é lóxico, esa decisión de retornar pode estar condicionada pola falta de oportunidades nesta terra, aínda que as motivacións non afloran na estatística do INE.
Como proba das distorsiones provocadas polas diferentes realidades que están detrás da incorporación de galegos ao padrón chama a atención sobre o feito de que só 13 dos 4.275 inscritos en Cuba durante o último ano naceron en Galicia. En Arxentina foron 367 de 5.501 novos inscritos.
