Ourense. A crise económica e a emigración minguan a natalidade na provincia

(18/02/2014)

A crise económica e a emigración minguan a natalidade na provincia

Ourense é a segunda provincia española con menos nacementos, mentres crece a emigración ás grandes cidades.

As familias presentan numerosos condicionamentos máis alá dos puramente económicos para ter poucos ou ningún fillo.

Juan Llano. Ourense 17/02/2014

Un dos síntomas máis visibles da crise económica na provincia foi o descenso no número de habitantes. A marcha constante e masiva de ourensanos, mozos na súa inmensa maioría, rumbo ás grandes cidades e ao estranxeiro en busca de oportunidades laborais non se logrou emendar debido á escasa natalidade que rexistra a provincia, en especial o seu medio rural, onde proliferan os pequenos núcleos de poboación habitados só por persoas maiores e chamados a desaparecer nunha curta marxe de tempo.

Ourense é, segundo os últimos datos demográficos do Instituto Nacional de Estatística, a segunda provincia española con menos taxa de natalidade -5,92 nacementos por cada 1.000 habitantes-, só superada de preto por Zamora, que presenta un índice de 5,88 alumeamentos. Destaca o dato que as provincias menos poboadas (entre as que están Ávila, Palencia, Asturias, Lugo, Cáceres, Cuenca, Salamanca ou Soria, que non alcanzan os oito nacementos por millar de persoas) presentan, na súa maioría, as características comúns de situarse no norte peninsular, preto da fronteira con Portugal e lonxe da costa -a excepción de Lugo e Asturias-.

O demógrafo da Universidade de Vigo e profesor do Campus de Ourense, Alberto Saco, sinala que estas provincias "están na periferia", no sentido de que "teñen moi escasa actividade económica, co que a xente tende a desprazarse cara a aqueles lugares onde pode haber máis ingresos económicos e mellor calidade de vida".

Non obstante, malia este repunte da emigración en masa, a tendencia ascendente da despoboación en Ourense non é un feito excepcional nestes últimos anos. Alberto Saco sinala que o descenso no número de habitantes se vén producindo "dende os anos sesenta", aínda que por aquel entón o perfil do emigrante respondía a un patrón diferente ao do actual. "O emigrante daqueles anos marchaba uns poucos anos, e cando gañaba unha boa suma de diñeiro, voltaba á súa terra para crear a súa familia, co que se garantía un certo índice de fecundidade", comenta o demógrafo.

Na actualidade, o desempregado que sae da provincia xa decide establecerse, na maioría dos casos, no seu novo lugar de residencia. Así mesmo, trátase de persoas cunha formación distinta á que marchaba hai máis de corenta anos. " Se antes tendía a emigrar un traballador de zonas rurais con poucos estudos, na actualidade a que marcha é xente máis cualificada, que é a que non ten expectativas de atopar o emprego que cren que lles corresponde na súa propia terra". O mundo globalizado no que nos encontramos e a maior capacidade dos mozos para aprender novos idiomas son, para Alberto Saco, dous factores importantes á hora dos cales os emigrantes de hoxe en día decidan establecerse lonxe dos seus lugares de orixe.

O profesor sinala que, ademais destes factores económicos, a baixa natalidade tamén responde a outros aspectos individuais, tales como a dispoñibilidade dos proxenitores ou a calidade na que se pode criar os fillos. Saco engade que "a xente sinala nas enquisas por termo medio que lle gustaría ter dous fillos, pero logo teñen só un", e apunta factores máis relacionados coa idiosincrasia das distintas rexións españolas como a causa de que as maiores taxas de natalidade se rexistren en provincias do sur do país.

Fronte a esta baixa natalidade, a taxa de mortalidade na provincia, con 14,49 falecementos por cada mil habitantes, volve ser a segunda máis baixa do país, superada só por Lugo. A alta concentración de poboación maior en núcleos do rural pode supoñer un problema a longo prazo, xa que " se morren os núcleos rurais, tamén morren ás cidades ao non chegarlles nova xente".