O alto custo do control fronteirizo total

(09/10/2013)

O alto custo do control fronteirizo total

8 outubro 2013/Presseurop.eu

De Morgen Bruselas

Patrick Chappatte




Uns controis fronteirizos máis estritos, como se está a propoñer en Europa, aumentarán en lugar de reducir o risco de que se produzan traxedias como o desastre de Lampedusa, expón un experto en inmigración. Por iso, a UE debería reformar en primeiro lugar a súa política de asilo.

Hein de Haas

O desastre que se produciu o 3 outubro preto das costas de Lampedusa e que se cobrou a vida duns douscentos refuxiados e inmigrantes, está a instar os Gobernos e as organizacións internacionais a facer un chamamento para que se emprendan "accións máis duras contra o tráfico humano". Na última década, esa foi a reacción habitual cando se produciu unha traxedia nas costas do sur de Europa. Pero con este tipo de lóxica non se logrará reducir o número de vítimas. Porque, despois de todo, ese mesmo reforzo dos controis fronteirizos é o que obriga os inmigrantes a emprender perigosas rutas e failles cada vez máis dependentes dos traficantes de seres humanos para cruzar a fronteira.

Esa inmigración foméntaa principalmente a continua demanda de man de obra barata na agricultura, no sector dos servizos e noutros servizos informais. Unha importante minoría destes inmigrantes son refuxiados que foxen de conflitos violentos nos seus países de orixe. Ata que non se desenvolvan canles de inmigración legal e mentres se lles siga negando aos refuxiados o acceso aos procesos de asilo, probablemente a maioría desa inmigración seguirá sendo ilegal.

Rutas máis perigosas
O peche das extensas costas do mar Mediterráneo resulta unha tarefa case imposible. Os controis fronteirizos extralimitáronse e superaron os seus obxectivos. Nos anos noventa, intensificáronse os controis no Estreito de Xibraltar, pero non se logrou deter a inmigración. En cambio, na primeira década do século XXI, as rutas da inmigración africana desviáronse cara ao leste e o sur por terra.

O resultado foi unha expansión non intencionada da área que os países da UE teñen que controlar na súa "loita" contra a inmigración ilegal. Esa área agora inclúe toda a costa norteafricana e distintos lugares ao longo da costa de África Occidental, dende os que os refuxiados poñen rumbo ás Illas Canarias.

As rutas volvéronse máis longas e máis perigosas, o que obriga os inmigrantes a depender máis dos traficantes. Durante dúas décadas investiuse unha fortuna nos controis fronteirizos e destinouse aínda máis diñeiro para Frontex (a Axencia Europea para a Xestión da Cooperación Operativa nas Fronteiras Exteriores), pero con iso tampouco se puido deter a inmigración. Dende 1988, morreron polo menos 19.000 persoas, unha cifra que se basea unicamente nos corpos encontrados. Resulta especialmente preocupante que a chamada "loita contra a inmigración ilegal" fixese que ás persoas que foxen de conflitos violentos e de persecucións en países como Sirya, Somalia e Eritrea se lles negue o acceso aos procesos de asilo.

Xestión severa da inmigración de retorno
A "loita contra a inmigración ilegal" no Mediterráneo mostra moitas similitudes coa situación na fronteira entre Estados Unidos e México. Numerosos estudos realizados por investigadores estadounidenses demostraron que o reforzo dos custosos controis fronteirizos e a construción de muros entre Estados Unidos e México non detiveron a inmigración, senón que os fluxos migratorios se desviaron a rutas máis longas e perigosas a través do deserto, que os inmigrantes dependen máis dos traficantes e que aumentou a cifra de vítimas. Outro efecto non intencionado dos controis fronteirizos e da inmigración restritiva é que a inmigración de retorno se trata con severidade.

O verdadeiro escándalo é que os Gobernos e as axencias de inmigración como Frontex abusan descaradamente das traxedias como a da costa de Lampedusa para investir aínda máis diñeiro en "a loita contra a inmigración ilegal"
Non obstante, o verdadeiro escándalo é que os Gobernos e as axencias de inmigración como Frontex abusan descaradamente das traxedias como a da costa de Lampedusa para investir aínda máis diñeiro en "a loita contra a inmigración ilegal". Por conseguinte, en Europa tamén aumentará esa dependencia dos traficantes de seres humanos, aos refuxiados negaráselles o acceso á protección e aumentará aínda máis o número de vítimas mortais. Unha política dirixida a "emprender unha batalla contra a inmigración ilegal" está abocada ao fracaso, xa que é a causa do fenómeno contra o que supostamente "loita".

Reforma do Regulamento de Dublín
Polo tanto, é imperativo que os Gobernos europeos asuman a súa responsabilidade. Deben deixar de derramar bágoas de crocodilo pola morte dos inmigrantes e os refuxiados nas fronteiras externas Europas para logo seguir coa súa orde do día e inxectar máis diñeiro nuns controis fronteirizos aínda máis estritos. Máis de dúas décadas de investimentos multimillonarios en controis fronteirizos non só non lograron deter a inmigración, senón que con esta acción Europa tamén contribuíu á morte de miles de inmigrantes e refuxiados.

Asumir a responsabilidade implica que os Gobernos europeos concedan aos refuxiados o acceso aos procesos de asilo, en lugar de levalos literalmente á morte. Isto podería realizarse, por exemplo, reformando o Regulamento de Dublín. O devandito Regulamento estipula que os refuxiados só poden solicitar o asilo no primeiro país ao que cheguen. Coa reforma deste regulamento poderíase incluír a posibilidade de solicitar o asilo noutros países europeos. Sen dúbida, hai que recordar aos países do sur de Europa a súa responsabilidade de recibir como é debido os inmigrantes e os refuxiados. En cambio, para os Gobernos do norte de Europa, simplemente a súa disposición a recibir tamén refuxiados será un xesto crible de solidariedade. Aumentar a represión será unha solución desastrosa e fatídica.