O Consello Federal de Suíza activou hai unhas semanas a denominada cláusula de salvagarda, que permite limitar as entradas de emigrantes europeos no país helvético durante un ano, que entrará en vigor hoxe. Está prevista nos acordos de libre circulación de persoas coa UE para casos nos que os que se supera a media de accesos dos últimos tres anos. Algo que aínda non ocorreu (faltan aínda uns 3.300 permisos para exceder esa cifra co límite de finais de maio, mes no que se realizaron os cómputos que non transcenderon), pero que ocorrerá, á vista dos éxodos que se están producindo. E unha boa parte dos afectados serán potenciais emigrantes galegos, que desde hai uns catro anos volveron a mirar a Suíza como unha oportunidade ante a crise.
Os límites, en todo caso, afectarán só ao chamado permiso B , de estancias de máis dun ano, pero non aos inferiores, unha vía que algúns xa ven como o escape para bordear as prohibicións mentres non se alcance a cota que tamén ten esta modalidade. Estas restricións, que xa se aplican a determinados países do leste de Europa desde o ano pasado, foi unha resposta da dereita helvética ás demandas da poboación, segundo varios medios suízos, e criticadas pola UE.
Marianne Helfer, técnica en inmigración na Municipalidade de Berna, a capital do país, coincide en que é unha concesión aos que rexeitan a chegada de inmigrantes, pero cre que o que hai que exporse é se a inmigración é un problema ou realmente unha necesidade do país, á vista das necesidades e a realidade. «O Goberno quere restrinxir o acceso de estranxeiros ao país para quedar ben co pobo ao que á hora da votación sobre a libre circulación de persoas prometéuselle aplicar a cláusula en caso de masiva inmigración, pero ao mesmo tempo deixa unha porta aberta para quedar ben co sector privado que necesita man de obra do estranxeiro», sinala.
Alfonso Gómez Cruz , de Corme, copresidente dos Verdes en Xenebra, sinala que a medida quere agradar á «estrema dereita xenófoba», para «tranquilizar a unha parte da poboación» antes de varias votacións sobre emigrantes que haberá este ano. Gómez, economista, xerente do Conservatorio de Xenebra, aspira a lograr unha praza no Parlamento Cantonal de Xenebra nas eleccións do próximo mes.
Esa praza xa a ten, e ademais foi a súa presidenta, Loly Cruz de Bolay (Dolores Cruz Cousillas), deputada do Partido Socialista en Xenebra, que cualifica a medida de «máis simbólica que outra cousa». Sinala que hai sectores nos que se necesita man de obra, e pide máis control para evitar os abusos nos salarios.
Máis aló da leis, quen viven a diario os efectos da crise e as viaxes son outros. Por exemplo, o empresario vimiancés Francisco Ordóñez, de 44 anos, que leva 27 exitosos anos en Suíza e ten máis de 20 empregados. Cre que esta cláusula do Goberno afectará moito aos galegos, que chegan constantemente. «Case non hai día no que non me chaman preguntando por traballo», sinala. O que máis abunda son peóns.
As chamadas chéganlle a el, pero en xeral a todos os centros galegos, como testemuñan moitos dos seus responsables. No de Xenebra, de cuxo centro social se encarga un emigrante de Zas, ou na Asociación de Traballadores Españois de Delemont, a cargo dun camariñán, dan boa conta diso desde hai meses.
Taxistas
Hai outras ópticas sobre este fenómeno masivo, e non necesariamente desde Suíza. Por exemplo, Andrés Romar, de Camariñas, un taxista que viaxa varias veces ao mes entre Suíza e Galicia con emigrantes de ida e volta. Coñece o drama do paro e decenas de historias de necesidade. Algunha vai con el á beira cando as relata por teléfono, cruzando o norte de España. Incluso algún xornal do cantón de Xura escolleuno a el hai uns meses para describir un éxodo que chegou á súa portada, algo insólito incluso nos setenta e oitenta, cando as chegadas eran moito maiores, pero parecían invisibles. «Está marchando moita xente para Suíza, pero hai moita máis que quere marchar. Se houbera traballo, máis o faría», explicaba, camiño de Basilea.
Luis Rodríguez Tajes, de 47 anos, xa está en Suíza desde hai un mes. Natural, como Andrés, de Camariñas, viaxou antes ao país para asegurarse un posto de traballo, e logrouno. El foise no seu coche, como fixeron (incluso fan) tanto emigrantes. Calculaba, antes de partir, que chegaría nunhas 18 horas. Xa estivo a traballar alí de mozo, con 17 anos. Nunca pensou que tería que regresar. En Camariñas foi presidente da comisión de festas, dunha entidade hípica, vicepresidente do equipo de fútbol, concelleiro do grupo socialista... Moi integrado na localidade. O que máis lle doe, como a todos, é deixar atrás á familia. Así foi sempre, e así segue sendo.
