Ao non haber cifras oficiais ano a ano anteriores a 1998 é imposible facer comparativas a ese nivel de detalle, pero o certo é que se creba un proceso de crecemento poboacional ininterrompido que durou medio século. Á xeración do baby boom sucedeu, a finais dos 70 e os 80, o retorno dos emigrantes españois. E posteriormente, a partir dos 90, coa chegada masiva de inmigrantes. De feito, o número de estranxeiros residentes multiplicouse por nove en tan só quince anos. En 1998, había 637.000 estranxeiros empadroados, que supuñan un 1,6 % da poboación total. Hoxe, son 5,5 millóns e representan o 11,7 % do padrón.
Suave crecemento autóctono
Fronte a esta eclosión da poboación estranxeira, a autóctona só creceu un 5,6 % nese mesmo período. Pero aínda que moi suavemente, non deixou de aumentar. De forma que todas as alteracións se explican pola evolución da inmigración. E esta, pola marcha do ciclo económico. O ritmo de chegada de inmigrantes acelerouse a principios do século, coincidindo cos anos de maior crecemento económico. O peso da poboación estranxeira sobre o total alcanza o seu cénit no 2010 e empeza a caer, con máis forza no último ano, cando se agrava a recesión e tómase conciencia máis clara de que a recuperación tardará aínda en chegar. E probablemente tamén porque moitos dos retornados sexan parados que xa esgotaron o seguro de desemprego e que agora emprenden a viaxe de regreso aos seus países, con economías máis florecentes nestes momentos que a española. De feito, o groso dos retornados son iberoamericanos. Ecuatorianos, colombianos, bolivianos e peruanos, máis romaneses, explican o 60 % do descenso total de estranxeiros.
As comunidades mediterráneas, ademais de Madrid, coas que acollen unha maior proporción de poboación estranxeira. En coherencia, son tamén as que sofren unha maior caída de inmigrantes. Madrid e Cataluña encabezan a listaxe de autonomías con maior descenso no saldo neto de poboación estranxeira. Con todo, ningunha das dúas figuran entre as que perden máis poboación absoluta. O que se explica porque esta perda se compensa coas migracións interiores, xa que reciben a cidadáns que se marchan das comunidades periféricas.
A perda de poboación estranxeira, de prolongarse en anos vindeiros, terá consecuencias considerables sobre a estrutura demográfica e produtiva de España. Mentres só un terzo dos españois teñen entre 16 e 44 anos, a idade máis fértil en termos reprodutivos, os estranxeiros nese tramo son un 58,8 %. E se os autóctonos en idade laboral son un 64,9 %, os estranxeiros chegan ao 78 %.
O descenso é xeral en todas as comunidades e augura anos de caídas continuas
Todo apunta a que o ano 2012 pasará á historia como o punto de inflexión na evolución demográfica de España. Segundo as previsións do Instituto Nacional de Estatística, a mediados de século perdeuse un 10 % de poboación, ata quedar lixeiramente por encima dos 41 millóns de cidadáns, ao nivel do comezo da centuria. O primeiro factor desa implosión sería a diminución da chegada de inmigrantes seguida dun incremento da emigración. Un proceso que, á vista dos datos coñecidos onte, xa comezou.
A seguinte etapa, segundo o INE, virá dada pola caída na natalidade. A partir do 2018, as defuncións superarán aos nacementos, co cal a perda de poboación acentuarase aínda máis. En paralelo, seguirá aumentando a esperanza de vida. A consecuencia de todo iso será o crecente envellecemento da poboación. A mediados de século, o 37 % da poboación terá máis de 64 anos.
