Vigo. O paro e a melloría nos seus países levan ao 80% dos inmigrantes latinos a exporse o retorno

(12/11/2012)

O paro e a melloría nos seus países levan ao 80% dos inmigrantes latinos a exporse o retorno

Cruz Vermella constata o "aumento" de consultas tras a primeira onda de regresos - O padrón municipal rexistra 845 residentes suramericanos menos que en 2008 - "Alí hai traballo e aquí as expectativas non son boas", resumo

farodevigo.es/ Domingo 11 de novembro de 2012

Norma Miranda ultima o seu retorno a Paraguai tras seis anos coidando a anciáns e nenos na cidade. // Rodrigo Otero

CARLOS PREGO A Flori Villasanti crébaselle a voz alén do teléfono. Obrígase a unha pausa e prosegue co seu acento paraguaio: "levo seis anos vivindo en Vigo e a situación aquí é cada vez máis difícil. Fai uns meses regresaron a Sudamérica o meu marido e os meus fillos de dous e nove anos. Eu conservo o meu emprego, así que me quedei para afrontar os gastos da súa viaxe. Se todo vai ben tamén eu volverei en abril". O seu relato é o pano de fondo de centos de familias fincadas na cidade. Segundo estimacións da Asociación Nais Latinas, Cruz Vermella e varios colectivos locais, o 80% dos inmigrantes suramericanos que chegaron a Vigo na pasada década atraídos polo "boom" económico exponse ou xestionan xa o retorno ás súas patrias. Nas oficinas de información encabezan as consultas as familias de orixe arxentina, uruguaio e paraguaio.
As estatísticas explican a tendencia: deste lado do charco unha taxa de paro que frisa o 26%. Do outro, nacións como Arxentina ou Brasi, en pleno despegamento económico. "En Arxentina hai traballo e aquí as expectativas non son boas. Iso, sumado a que alí tes o apoio da túa familia, decide a moitos a volverse", explica Lorena Lores, presidenta de Arxentinos no Exterior. Por se as comparacións non fosen claras, gobernos de Latinoamérica ofrecen facilidades para o retorno. E é que "volver" non sae barato. "Entre os billetes e o aluguer de colectores para trasladar as súas pertenzas, a unha familia pode custarlle miles de euros", ilustra Lois Pérez Leira, da agrupación arxentina. Outros, como Melba Berríos, do colectivo nicaraguano, ven "demasiado alto" o 80% e remarcan o peso do "arraigamento".

Bo termómetro do que ocorre na rúa é a oficina de emigración de Cruz Vermella. " As solicitudes de asesoramento son numerosas", constatan. No que vai de 2012 só os seus técnicos xestionaron 82 retornos -entre eles 5 familias viguesas-, aínda que recoñecen que a cantidade "sería moi superior" se as axudas que reciben do Goberno central para custear o seu labor estivesen despexadas. "Cada vez son máis os que queren retornar", corrobora unha das súas empregadas que remonta o "repunte" a 2011. A tendencia sorprende ao coñecer a evolución dos últimos anos. Segundo as estatísticas do Concello en 2008 estaban empadroados en Vigo 9.392 emigrantes americanos. A data de hoxe son 8.547. Proba de que a decisión depende de como ven as familias a economía das súas patrias é que en nacións con finanzas menos boiantes, como as africanas, a tendencia é oposta. Dos 1.248 que residían na cidade en 2008 subiuse, en 2012, a 1.528. A inmigración europea tamén gañou 1.500 residentes impulsada por portugueses e romaneses. Pepin Dius, coordinador de Aida África, desvela que "entre 2009 e 2012 regresaron aos seus países de orixe uns 10 emigrantes; os africanos prefiren aguantar aquí a pesar da crise porque a situación nas súas nacións é moito peor". A iso súmase o elevado custo dunha pasaxe ao continente.

Non todos os que deciden abandonar España volven a "casa". Marlene Ventín, do colectivo brasileiro, aclara que parte dos seus compatriotas con nacionalidade española buscan o seu futuro en países europeos máis saneados, como Reino Unido, Francia, Dinamarca ou Holanda. "Coñezo o caso de dúas familias que nun mes trasladáronse a Londres sen plans previos; os que teñen a nacionalidade fan como moitos españois... Buscan mellores oportunidades". Outra cuestión "crave" son as prestacións sociais. "A algúns lles frea o feito de que conservan o seu traballo e poden seguir ofrecendo unhas condicións favorables de educación aos seus fillos. Se estes factores cambian, seguramente cambiaría tamén o seu pensamento", lanza Ventín.

Quen queda? As familias cuxo proxecto vital se desdibuxa lonxe de Galicia. "Trátase de emigrantes con fillos que creceron aquí e non queren marcharse, teñen lazos con esta terra", explica Viviana Beira, do Centro Cultural de Paraguaios residentes en Galicia. Tamén Pérez Leira retrata o fenómeno do retorno arxentino. "A maioría chegou entre 2001 e 2002, co Corralito, eran de clase media e buscaban fuxir da crise"-relata- "as persoas que agora afirman que lles resulta imposible retornar son aquelas que solicitaron créditos ou teñen fillos que se educaron aquí". Segundo as súas estimacións só un 20% afirma "con rotundidade" que non está nos seus plans retornar. Outro 20% segue con expectación o desenlace da crise. A inmensa maioría xulga con todo que a economía da súa nación cambiou desde os tempos do ex presidente da Rúa.

Facer as maletas non é fácil. Nin sequera para volver. Luisi Mota, responsable da Asociación Nais Latinas, lamenta que "moitas familias estanse desestructurando". "Atópaste con casos nos que os membros dunha mesma casa teñen que separarse, é algo moi triste", relata Mota. E é que cando se opta por cambiar de país non é estraño que se faga de xeito graduado. "Primeiro vaise o pai ou a nai para xuntar diñeiro e despois inténtase levar ao resto". Con frecuencia, os proxenitores lidan no proceso con mozos educados en Galicia remisos a retornar a unha realidade que descoñecen. Desde Nais Latinas apunta outro factor que marca os retornos. "Moitos regresan  sen nada e iso é algo que a súa idiosincrasia non lles permite. Saen a facer as Europas e ao volver necesitan sentir que lograron algo: darlle unha boa educación aos seus fillos, dispor de aforros... algo, un valor".

Regreso coa miña parella española; non hai traballo"

Norma Miranda volve a Paraguai tras seis anos en Vigo ante a falta de oportunidades


C. PREGO "En febreiro díxenlle á miña parella, española, que me volvín a Paraguai. Aquí teño un millón de amizades e dóeme na alma deixar esta cidade, pero non hai traballo. Antes de que acabe o ano regresaremos os dous". Norma Miranda ten 52 anos, leva seis vivindo na cidade e, ata finais de outubro, traballaba coidando a anciáns e nenos nos fogares. En semanas o seu nome sumarase a longo prazo lista dos inmigrantes aos que a crise obrigou a facer as maletas e retornar aos seus países. Xunto á súa parella xa adquiriu dous billetes de avión por 2.400 euros e alugado un colector de 120 euros para trasladar as súas pertenzas.
"Gañaba pouca cousa e só traballa ata o medio día. A miña intención é instalarme como modista en Paraguai", relata Miranda. En Latinoamérica espéranlle os seus fillos e tamén amizades fraguadas aquí. "Hai moitos españois no país", anota.
Flori Villasanti pon rostro a outra familia que tivo que virar o seu rumbo ante a falta de emprego. En 2006 chegou a Vigo, atopou traballo como empregada do fogar e aos poucos meses logrou traerse ao seu marido e fillo de Paraguai. Aquí tiveron un segundo retoño. El empregouse na construción ata que a paisaxe de guindastres e estadas empezou a escasear polas rúas da cidade. En setembro tomaron a decisión. "Marcháronse os tres e eu quedeime para cubrir o custo da viaxe", continúa esta moza de 27 anos.
"É unha situación difícil, pero chega un momento no que ves que non che alcanza o que gañas e ata miras con medo o final de mes. Simplemente non sabes se vas ter o necesario para pagar o aluguer". Agora confía en reencontrarse coa súa familia en Latinoamérica en abril. "Quería pasar as festas con eles, pero o billete de ida e volta en avión é carísimo, costa 2.300 euros". "Alí empezaremos de cero, pero polo menos temos o apoio dos nosos parentes e unha casa".
Entre as últimas familias en abandonar Vigo figura a de Jorge García -nome ficticio-. O venres el, a súa muller e o seu fillo pequeno deixaron o apartamento que ocupaban na cidade para tomar un avión rumbo Perú. "Traballaba na pesca pero levo dous anos sen emprego e aínda que o intentei todo non atopei traballo", relata. "Se temos amizades aquí? Claro que si, pero debemos irnos, xa o fixeron moitos". García fala claro porque coñece ben a realidade de España. Aínda que reside desde fai tres anos en Vigo antes fíxoo en diferentes cidades do país. "En todas está complicado", gabia.