Joaquín Arango. Nubes nun ceo aínda sereno

(22/10/2012)

Nubes nun ceo aínda sereno

JOAQUÍN ARANGO 22 OCT 2012 - 03:04 CET

En España a crise está golpeando con especial dureza á poboación inmigrada. Os seus niveis de desemprego son aínda máis astronómicos que os da poboación xeral, e o mesmo ocorre coas proporcións de parados de longa duración e de familias que teñen todos os seus compoñentes en paro. Para non poucos inmigrantes a perda do posto de traballo leva a do permiso de residencia, o que supón unha irregularidade sobrevinda que se estende aos seus fillos. En termos xerais, a crise está supoñendo a agravación dos trazos que permitían cualificar de desfavorecida a súa inserción no mercado de traballo. As implicacións sociais de tal deterioración non son menos severas, empezando polo aumento das situacións de urxencia e exclusión.

E, con todo, o clima social no que se desenvolve o fenómeno da inmigración en España non rexistra os graos de crispación observables en países menos castigados pola crise. Iso pode resultar sorprendente, sobre todo para observadores situados allende as nosas fronteiras. Pero o é menos se se recorda que o boom inmigratorio case sen parangón que España experimentou nos anos que precederon á crise tampouco foi acompañado de grandes tensións sociais ou políticas. Non é de estrañar que tanto o fenomenal crecemento da poboación inmigrada como a acollida sosegada e madura brindada pola sociedade española atraesen atención internacional. As razóns desta relativa excepcionalidade non son fáciles de identificar. Non debe ser alleo a ela o forte predominio de mozos adultos na poboación inmigrada, coa súa elevada taxa de actividade económica, e o amplo consenso existente acerca da súa positiva contribución á economía. Tamén debeu influír unha cultura política profundamente reformulada nos anos da Transición, fortemente igualitarista e proclive ao recoñecemento universal de dereitos, que seguramente subxace aos considerables esforzos despregados por diversos poderes públicos en prol da integración, en estreita colaboración cun vigoroso terceiro sector.

A pesar da súa extremada severidade, a crise non alterou significativamente o clima social no que se desenvolve a inmigración, aínda que sen dúbida deparou un contexto moito máis adverso e algúns motivos de preocupación. proporcionou un caldo de cultivo máis propicio aos intentos dun puñado de minúsculos partidos populistas xenófobos de capitalizar o malestar existente, pero os seus resultados foron acusadamente magros ata a data. Aínda que as orientacións da opinión pública non rexistraron envorco algún, diminúe a proporción dos que baseaban a súa aceptación da inmigración nas necesidades do mercado de traballo e na súa contribución á economía; e aumenta a dos que cren que os inmigrantes reciben un trato máis favorable que outros grupos desfavorecidos. O aumento das necesidades en materia de integración coincide coa redución nas diversas Administracións das partidas orzamentarias destinadas a ela, incluíndo as subvencións ás ONG. Finalmente, medidas como a eliminación do pleno acceso dos inmigrantes en situación irregular á sanidade e a educación, auténtica peza mestra do noso sistema de integración, xunto con indicios que apuntan a un menor compromiso do Goberno do PP coa inmigración e a integración, constitúen nubes adicionais que ensombrecen un ceo aínda maioritariamente despexado.

Joaquín Arango é catedrático de Sociología na Universidade Complutense de Madrid e ata fai poucos meses foi presidente do Foro para a Integración Social dos Inmigrantes.