A emigración alcanza o seu teito histórico no censo electoral

(13/08/2012)

A emigración alcanza o seu teito histórico no censo electoral

Creceu en 60.000 persoas desde as autonómicas e xa é o 15 % do total

Autor:

carlos punzón

Localidade:

redacción / a voz

Data

O incremento do peso da emigración no censo electoral galego semella non ter límite. Desde as últimas eleccións autonómicas de marzo do 2009 o rexistro de galegos no exterior creceu en 53 novas altas ao día, ou o que é o mesmo, en 60.641 emigrantes máis, que ben adquiriron a nacionalidade a través da porta que abriu ata finais do ano pasado a lei da memoria histórica, ou pasaron a engrosar nese tempo as filas da diáspora galaica no exterior.

En total son 395.340 os galegos residentes no estranxeiro os que ao concluír o reconto na primeira metade do 2012 contan con dereito a voto nas eleccións xerais ou autonómicas, iso si, a condición de que reclamen a súa participación a través da figura do voto rogado, como quedou fixado na última reforma da lei electoral.

O continxente que integra o censo de galegos residentes no estranxeiro representa con iso xa nestes momentos o 14,67 % do corpo electoral total da comunidade, cando nas anteriores eleccións autonómicas rozaba o 12,7, e fai tan só dez anos estaba fixado no 10,7. Entón, no 2002, Galicia contaba con 119.940 residentes no exterior menos con dereito a voto que agora, pero foi desde o 2010 co proceso de nacionalizacións masivas de fillos e netos de emigrados cando se produciu o verdadeiro salto na súa proporción ao crecer ao redor de vinte mil altas ao ano.

Segue crecendo

Coa oportunidade da lei da memoria histórica xa pechada, o ritmo retardouse, pero segue sendo considerable, ata o punto de que sen devandita posibilidade legal o CERA galego creceu tamén no último medio ano en 6.484 actas.

Só no 2011, un total de 19.685 persoas con referencia territorial en Galicia foron inscritas de oficio no censo electoral exterior pola Administración española, mentres que as baixas por defunción, inclusións indebidas ou casos nos que se detectou duplicidades unicamente sumaron 2.387 expedientes.

O caso de Ourense

Mentres no conxunto de Galicia o censo exterior representa a case quince de cada cen posibles votantes, no caso de Ourense, o máis espectacular, reflexa xa que unha de cada catro persoas con dereito a participar nas eleccións vive no estranxeiro, unha porcentaxe que hai dez anos só alcanzaba o 17,4 %. Ourense achega ao censo exterior na actualidade 88.270 persoas, por 137.147 A Coruña, 114.104 Pontevedra e 55.818 da provincia de Lugo.

Desde o exterior esixen máis democracia e representación

Existe expectación ante o cambio da lei prometido por PP e PSOE

A representación da diáspora está cansada de esixir o mesmo trato electoral que se dá ao resto da cidadanía, pero advirte de que non cejará no seu empeño por restituír un dereito que considera foille roubado. Desde que en marzo do 2010 La Voz de Galicia desvelou a intención de PSOE e PP de limitar a participación da emigración nas eleccións, protestas e recursos sucedéronse no exterior, pero ata agora sen éxito. A súa exclusión das municipais desde o ano pasado e a esixencia de que roguen a súa participación nos comicios autonómicos e xenerais parecía ter apartado definitivamente á emigración das urnas, pero certificado o fracaso da medida, a emigración volve á carga tras aceptar tanto populares como socialistas levar a cabo unha nova reforma da lei electoral para despois das autonómicas galegas.

«A clase política xa sabía que coas súas trabas á cidadanía exterior nas eleccións a nosa participación ía ser case inexistente, como logo sucedeu», laméntase Francisco Ruiz, presidente do Consello Xeral da Cidadanía Española no Exterior.

Comedido nas súas valoracións, Ruiz abandona esa postura á hora de xulgar a última reforma electoral. «Houbo maldade democrática na clase política e agora veñen con novas promesas que non son máis que contos da leiteira», augura Ruiz. Para el, é descorazonador que o Partido Popular promova que os vascos que viven fóra da súa comunidade poidan votar nas súas autonómicas antes de que 1,6 millóns de españois no estranxeiro vólvano facer nas eleccións locais ou polo menos non sufran tantos trámites nas demais citas.

Caída na participación

Antes da reforma electoral, a media de participación nos comicios xerais roldaba o 30 % entre a emigración e o 15 % nas municipais. Tras o cambio de regras, só o 10 % do censo exterior participou na elección das Cortes, o 7,1 % fíxoo nas andaluzas e só o 3,3 %, nas votacións asturianas.

«Iso é un desastre democrático. En lugar de intentar que lles vote o maior número de persoas, conseguiron o contrario», apunta o máximo representante do Consello Xeral da Cidadanía Española no Exterior.

«Creo que retrocedemos trinta anos e nós advertímolo cos nosos informes, que os pais da patria non tiveron nin a cortesía de contestarnos», engade Francisco Ruiz.

Algo máis esperanzado coa nova reforma das condicións electorais prometida, que podería levar a desaparición ou simplificación do voto rogado, móstrase José Gabriel Gasó, portavoz da Plataforma contra a Privación do Dereito de Voto. «Xa non estamos a falar dunha cidadanía desarraigada, senón da nova emigración, a que están protagonizando masivamente os mozos de entre 20 e 40 anos, que se sente completamente integrada na súa terra de orixe e a súa perspectiva fóra é temporal», reflexiona para esixir que a clase política non rompa os lazos con ese novo continxente. «A reforma non foi ética, nin política nin democraticamente», engade, para reclamar unha rectificación.

Complicados trámites

O debate para levar a cabo o cambio da lei electoral debe ser tamén aproveitado a xuízo de Miguel Fernández, portavoz do Foro Galego de Inmigración, para dar cabida aos inmigrantes, polo menos nos comicios locais e autonómicos sen necesidade de acordos entre países e complicados trámites. «Nas últimas municipais en Santiago só votaron 24, e 7 en Ames», recorda para dar conta das dificultades que os foráneos atopan para votar e o seu consecuente desmovilización.

«Quen paga impostos ten dereito a esixir e a ser representado», clama Fernández, quen ademais advirte sobre o crecente sentimento de criminalización que soporta o inmigrante por mor dos efectos derivados da crise económica. «É o momento de favorecer a súa integración», conclúe.

O continxente de retornados supera ao de novos emigrados no último ano

A pesar de que os efectos da crise está a facer repuntar o éxodo de galegos cara ao estranxeiro, o número de persoas que retornaron a Galicia desde o exterior supera ao dos que tomaron o camiño contrario. A radiografía censal do último ano reflexa que mentres 3.425 persoas pasaron do censo electoral interior ao habilitado para agrupar aos que viven noutros países, outras 5.055 regresaron a vivir á súa comunidade de orixe desde o estranxeiro.

O balance vexetativo no exterior é en cambio positivo no que se refire ao número de altas de menores que cumpriron a idade mínima para poder votar, cifrado en 4.386 casos durante o 2011, mentres que as baixas consignadas no CERA por defuncións alcanzaron outros 1.364.

No conxunto do Estado, o volume de residentes no exterior suma 1.550.827 persoas, o que representa o 4,32 % do censo total.

O número de residentes con dereito a voto cae en 3.500 en menos de catro anos

O que dá aínda unha maior transcendencia á evolución do censo exterior de Galicia é a tendencia negativa que en cambio rexistra a listaxe de posibles votantes no interior. Mentres o CERA dispárase, o número de censados residentes en Galicia caeu en 3.519 persoas desde a última cita autonómica do 2009.

Desde entón, practicamente só a provincia de Pontevedra contribuíu a evitar un derrubamento maior do censo, ao sumar 6.151 altas, por tan só 164 da Coruña. A caída é en cambio imparable nas dúas provincias orientais, ao baixar neses case tres anos e medio en 5.477 persoas en Lugo e noutras 4.357 en Ourense. Ambas as provincias viron desaparecer en conxunto do seu censo electoral interior nos últimos dez anos a 30.102 residentes, mentres que as dúas atlánticas sumaron ao conxunto do corpo electoral da comunidade 39.476, diferenza que permitía manter en números positivos a evolución da bolsa de posibles votantes.