Javier de Lucas: "É absurdo crer que a inmigración terminouse debido á crise"

(29/02/2012)

"É absurdo crer que a inmigración terminouse debido á crise"

O experto cre que seguirá tratándose ao traballador estranxeiro como unha "ferramenta barata"

Unai Morán Bilbao 29 FEB 2012 -


Javier de Lucas pousa, onte, nun céntrico hotel bilbaíno. / LUÍS ALBERTO GARCÍA

O catedrático Javier de Lucas recibe hoxe, en Bilbao, o premio Francisco Javier de Landaburu Universitas 2011, concedido por Eurobask, grazas ao seu estudo sobre a igualdade e o recoñecemento dos inmigrantes na Unión Europea.

Pregunta. Afirma no seu traballo que as políticas de inmigración da Unión Europea foron un fracaso.

Resposta. Hai que estar cego para non recoñecer que así foi en termos de igualdade, que é como debe exporse a integración dos inmigrantes, pero tamén en termos utilitaristas, que é como en realidade se expuxo, co obxectivo de que supoñan o menor custo e conflito posible.

P. A que se refire?

R. En Europa nunca se pretendeu unha igualdade real dos inmigrantes. Máis ben quíxose subordinar a súa presenza ás funcións económicas e laborais que se lles asignaron. Poderíase afirmar que se buscou a súa presenza ausente. Ás sete da mañá todos son poucos para ir traballar, pero ás sete da tarde todos sobran; ninguén quere velos.

P. Cales foron as consecuencias?

R. Nun primeiro momento incubamos a indiferenza respecto ao outro e nun segundo estadio a humillación, tratando ao inmigrante como unha especie  menor de idade que non pode ser como nós. Ese menosprezo xera malos tratos e pode desembocar en odio, que á súa vez pode estalar como un conflito social, sobre todo se se expón nun plano de identidades.

P. Deben ser os dereitos de todos os inmigrantes idénticos aos dos autóctonos?

R. A integración non ten sentido como obxectivo se non significa igualdade, aínda que tampouco se ten que entender esta en clave de homoxeneidade. Pode ser un proceso gradual.

P. En que sentido?

R. Non parece desprovisto de razón someter o recoñecemento desa igualdade a un prazo mínimo para constatar a estabilidade da presenza daquel a quen queremos tratar igual. Non se trata de dar dereitos ao turista ou a quen está de paso, porque non os necesitan. Na cidade, como primeira esfera política, non vexo problema de recoñecer os dereitos políticos a quen vive nela de forma estable. Pola contra, entendo tres ou catro anos como un prazo razoable para recoñecer esa igualdade nas outras comunidades políticas: as autonomías, os Estados ou a propia Unión Europea.

P. É distinta a situación europea que a doutras zonas de recepción de inmigrantes?

R. Poderíase dicir que garda analoxía coa de Estados Unidos, que ata é peor, aínda que nada ten que ver coa doutros países de parámetros similares, como Australia ou Canadá.

P. Todo o que achegan os inmigrantes é positivo?

R. Depende do criterio. En termos económicos, a maior parte de estudos de bancos e entidades financeiras, que non son ONGs precisamente, deixaron claro que a balanza é a favor da achega económica que realizan os inmigrantes, en termos de riqueza, á sociedade á que chegan. Ademais, son un factor de equilibrio na balanza económica internacional, xa que por vía das remesas, conseguen elevar o nivel de vida dos países dos que veñen. É certo que teñen un custo en materia de Seguridade Social ou prestación por desemprego, como calquera outro traballador, pero é que o contrario asemellaríase a unha regresión á escravitude.

P. E a nivel social?

R. Cando un se atopa en dificultades, agárrase ao que lle dá seguridade. En territorio estraño, e ante un contexto que non lles resulta fácil e en ocasións ata hostil, un inmigrante agárrase á súa propia comunidade no sentido cultural, relixioso, nacional ou de idioma. Tende a replegarse na súa propia identidade, o que provoca dificultades de convivencia. Pero é que todo incremento da pluralidade leva un aumento do conflito e non hai por que entender este como unha patoloxía. Onde hai pluralidade e liberdade para vivila expoñense máis problemas que alí onde a xente non se move.

P. É igual a situación para todos os grupos étnicos?

R. A admisión é máis fácil cantas maiores afinidades culturais ou relixiosas haxa. Neste sentido, os latinoamericanos e os europeos téñeno máis fácil en España.

P. E, con todo, ás veces é máis positiva a imaxe que transmiten as comunidades asiática ou africana.

R. Porque depende tamén da experiencia vivida. Se a primeira onda migratoria dun determinado grupo causou problemas, xérase a imaxe de que sempre vai ser así.

P. Resolverase o problema co tempo?

R. Desde o noso punto de vista, creo que seguiremos tratando ao inmigrante como unha ferramenta barata e aceptaremos a súa chegada mentres o siga sendo. En canto ao fenómeno en si, a curto prazo producirase unha retardación como consecuencia da crise, pero é absurdo pensar que a inmigración terminouse. A xente emigrará mentres existan perspectivas de mellora e menos barreiras infranqueables para facelo.