• Participaron nas xornadas organizadas pola Unión de Asociacións Galegas de Arxentina

Preto dun centenar de representantes de asociacións federados e invitados de capital federal e o conurbano bonaerense reflexionaron sobre o 'Rol das institucións galegas no século XXI' no marco das Xornadas organizadas pola Unión de Asociacións Galegas de Arxentina, na sede do Círculo Social de Val Miñor, co apoio da Secretaría Xeral da Emigración. As xornadas organizáronse en torno a tres eixes de reflexión: o papel das asociacións da colectividade no presente e futuro; o papel da mulleres no seo das institucións do colectivo e a integración dos mozos.

Cada unha das comisións contou cun expositor da problemática e moderador dos debates. Na comisión sobre institucións, o relator e moderador foi Carlos Ameijeiras Miñones; na comisión de mulleres, a responsable de ambas as dúas funcións foi Beatriz Carballo Regueira; e a cargo da comisión de mozos estivo María Camila Mouriño.

Mozos: conclusións e propostas
Grupo de traballo: Armar un grupo de traballo co fin de analizar e detectar, que cousas se están a facer mal ou non se están a facer nas institucións galegas, que non atraian máis novos e buscar solucións en conxunto que nos permitan mellor a participación xuvenil nas devanditas institucións.

Actividades infantís, de mozos e con adultos: Fomentar distintas actividades, como encontros, xuntanzas ou calquera outro tipo de evento que sirva para atraer e compartir cos máis pequenos, iniciando deste xeito unha relación institucional dende unha temperá idade.

Este mesmo tipo de actividades débense desenvolver tamén entre os mozos entre si, como así tamén cos máis adultos, buscando deste xeito mellorar a relación entre os distintos grupos xeracionais.

Comunicación: Difundir masivamente as actividades das distintas institucións galegas. Fomentar a comunicación entre mozos galegos a través das novas tecnoloxías e en forma presencial.

Capacitación: Fomentar os cursos sobre variados temas, compartidos entre distintas entidades. Ditado de cursos de perfeccionamento para profesores a nivel local.

Institucións: Ampliar o espazo de traballo e responsabilidades dos mozos na vida societaria dos Institucións que pertencen e entre distintas Institucións.

Mulleres: conclusións e propostas
Ademais do exposto con anterioridade, as mulleres galegas, sen feminismos, pero ben feministas desexamos expresar o seguinte:

Consideramos que somos a xeración bisagra para que as institucións estean a funcionar e crezan e como tal debemos ser consideradas.

Desexamos que o exercicio dos nosos dereitos sexan respectados na súa totalidade.

Mozos: O futuro está en mans de todos, pero o seu exercicio debe fundamentarse nunha perfecta "maridaxe" na que se unen os desexos das novas xeracións, as forzas da intermedia e a sabedoría das xeracións que iniciaron os camiños da emigración.

Integración: Maior integración entre todas as institucións nas que a muller ten un papel fundamental. É necesario antepoñer o benestar xeral ao propio.

Tomando como punto de partida a realidade da colectividade actual, suxerir e levar a cabo programas acorde ás súas necesidades, dos que a muller non debe quedar excluída. Instrumentar medios para relacionarnos entre nós, informarnos e buscar estratexias válidas para a resolución de diversas problemáticas.

Comunicación: Dar a difusión mediática axeitada para que as nosas actividades sexan recoñecidas en toda a sociedade, facilitando así a integración desta.

Modernización: Adaptarnos aos tempos actuais sen perder a identidade e espertar nas novas xeracións a necesidade de facer, estar e permanecer.

Interrelación: Crear intercambios entre todas as mulleres galegas dispersas polo mundo en todos os campos, institucionais, profesionais, solidarios e vida común.

Desenvolver plans de traballo que favorezan a interrelación entre as institucións, especialmente para sustentar as de menos recursos, tanto humanos coma económicos.

Novas tecnoloxías: Fomentar a aprendizaxe e uso das novas tecnoloxías dentro do ámbito institucional galego, para facilitar e incrementar a interrelación entre institucións e persoas,".

Outros temas:

• Creación de postos de traballo e/ou pasantías.
• Que a convivencia entre as distintas institucións da colectividade, se baseen no respecto, a harmonía e a solidariedade.
• O futuro está en mans de todos. Onte é hoxe, hoxe é mañá".

Institucións: conclusións e propostas
No marco do debate organizado pola Federación Unión de Asociacións Galegas sobre o Rol das Institucións Galegas no século XXI, o sábado 17 de setembro participaron neste presidentes e representantes de 22 entidades federadas e 4 non federadas.

As entidades participantes manifestaron, en relación ao Plan Xeral de Emigración 2011-2013, que este está dirixido ás institucións que compoñen a galeguidade de todo o mundo e as súas conclusións non poden ser aplicadas de modo xeneralizado, posto que as problemáticas adoitan variar en función aos países onde os centros desenvolven a súa actividade, e mesmo naqueles como Arxentina onde funcionan unha importante cantidade de Institucións galegas ao longo e ao ancho do país, non é correcto hoxe xeneralizar nin extrapolar a todas elas as problemáticas identificadas polo Plan. O panel que tratou o acápite 'Institucións', logo dalgunhas horas de debate arribou a distintas conclusións, entre outras:

Integración: Débese integrar paulatinamente ás xeracións máis novas, polo que se ratificou a necesidade de dar espazos de participación ás xeracións máis novas. Escoitáronse as conclusións ás cales arribou a nutrida mesa de Mozos presentes, os cales expuxeron as súas conclusións e o seu plan de traballo, e aos que se lles transmitiu que consideren o seu rol de herdeiros naturais dos Centros, e garantes da continuidade dos mesmos. Solicitóuselles que elaboren para futuras reunións unha síntese de cales son aquelas actividades ou propostas de servizos culturais, educativos e deportivos que debesen abordar as institucións para que eles sintan a estas como un espazo onde poidan desenvolver plenamente as súas aptitudes e funcionen como un imán para atraer a atención de novas camadas que encontren un espazo de desenvolvemento persoal e social. Así mesmo, manifestouse a necesidade de busca de recoñecemento do labor e da importancia que revisten as xeracións intermedias, os que na actualidade das institucións son as que achegan a maior cota de dinamización que poida mostrar cada entidade e os que funcionan como invaluable e necesario nexo xeracional, cuestións que parecen non ser tidas en conta pola administración autonómica, se consideramos que é a primeiro franxa etaria que se elimina á hora dos recortes cando se redeseñar os programas.

Os numerosos participantes deste debate, pertencentes á xeración intermedia, reclaman que se amplíe o alcance xeracional dos programas recoñecendo o seu dereito a participar nestes, e a necesidade e conveniencia de formar parte das iniciativas de formación impulsadas pola Xunta de Galicia.

Novas formas de participación: Concluíuse que o rol transmisor da cultura galega que cumpren con eficiencia e calidade a gran maioría das institucións, non debe deixar de lado a necesidade de integración cos fenómenos culturais do país onde estas funcionan, nin a necesidade de integración aos fenómenos culturais globais que atraian a atención dos nosos asociados. É fundamental dar espazo a todas as manifestacións culturais, facilitar esta integración, o cal xerará novas canles para a trasmisión da nosa propia cultura, tanto a tradicional coma aquela elaborada pola actual sociedade galega. Estes procesos de interacción rematan enriquecendo e integrando os actores partícipes do proceso formulado.

Novas opcións de servizo por parte das institucións: Trátase de identificar novos campos de actuación e de oferta de servizos sociais, educativos, culturais e deportivos adicionais aos que tradicionalmente se brindan, e que poidan captar a atención dunha maior cantidade de persoas. A apertura de novas actividades serán portas abertas á participación e integración de máis xente á nosa cultura.

Autosustentabilidad: A garantía de permanencia das institucións galegas a través do tempo está intimamente relacionada pola súa capacidade e potencialidade de xerar recursos de acordo ás posibilidades de cada Institución, edilicias e de servizos, que lles permitan desenvolver o seu labor e os seus proxectos de modo autónomo, sen dependencias externas.

Comunicación: Cuestión identificada como un dos maiores déficits da nosa comunidade. Non somos nin bos nin eficientes comunicadores da inmensa cantidade de traballo xerada polas nosas institucións, posta ao servizo da comunidade. Moitas das nosas institucións federadas traballan moito para xerar importantes eventos, organizan excelentes propostas culturais, ou mostran á comunidade importantes logros coa ampliación e mellora das súas instalacións. Non obstante cústanos moito difundir con eficacia aqueles feitos xerados, que debesen tamén representar un orgullo para a galeguidade, mais cando son xerados por un amplo abano institucional ao que todo lle custa moito máis. É por iso fundamental intensificar e traballar na mellora das comunicacións nas seguintes direccións:

• Dentro da Institucións
• Dentro da Comunidade
• Cara a fóra

Debateuse unha proposta de xerar un compromiso de non superposición de eventos das institucións coas efemérides máis importantes do Fogar Galego para Anciáns. A receptividade á proposta foi maioritariamente aberta, considerando que ademais esta institución envía por correo o seu calendario anual a principio de tempada, aínda que se mencionou que se o Fogar é quen modifica o seu calendario, como neste ano pois na data proposta orixinalmente apareceron eleccións non consideradas ao principio, é lóxico que se produza algunha superposición coas entidades que programaron a súa actividade sobre a base do calendario orixinal do Fogar. Ademais formúlase que pode haber casos nos que non sexa posible o cambio, pois hai visitas especiais que condicionan datas.

O acordo xeral foi que, na medida do posible se intentará non superpoñer actividades. Insístese na necesidade de contar cun calendario xeral, e solicítase a aquelas entidades que habitualmente teñen o seu cronograma armado, infórmeno á Unión para incorporalo no calendario xeral xa deseñado na súa web. Tamén se insta a aquelas entidades que modifiquen as súas direccións de correo, tanto electrónico coma postal, que manteñan informada o resto da comunidade a través do mailin da Unión.

Relevamiento institucional: Se pretendemos dende a potencialidade que significa pertencer a unha Federación de entidades tan ampla como a nosa, buscar alternativas de traballo común en diversas áreas, ou de aproveitamento de parte do conxunto das particularidades e áreas de actuación eficientemente desenvolvidas polas institucións, debemos realizar un relevamiento que nos permita coñecer rematadamente as posibilidades das institucións participantes, solicitando información fidedigna sobre:

• Actividades que desenvolve
• Zona de influencia
• Equipamento
• Etc.

Será necesario delegar esta tarefa a membros de institucións, confeccionar un impreso para os efectos, e incluír no relevamiento o resto das entidades non asociadas á Unión.

Actividades intersocietarias: Unha das fórmulas que probaron bos resultados naquelas experiencias levadas a cabo. A complementariedade das institucións e o traballo conxunto explotando esas características xerará necesariamente resultados altamente positivos. É por iso que se propón incentivar a busca de acordos entre entidades, que poden ser por distrito xeográfico local, por distrito de orixe galega, por complementariedade de actividades, etc.

Potenciar reunións de comisión delegada: Conscientes do importante rol que debe cumprir o Conselo de Comunidades Galegas como órgano que representa a voz das entidades galegas no exterior e da Comisión Delegada, como o seu órgano receptor e trasmisor da devandita voz, reclamamos un rol máis activo e operativo dos devanditos organismos, incrementando a frecuencia das reunións de traballo e a comunicación fluída dos integrantes da Comisión Delegada, mantendo ás súas bases informadas sobre os resultados das súas reunións co resto dos representantes de diferentes áreas xeográficas e coas autoridades competentes, trasmitiéndoles aqueles asuntos que sexan de interese das institucións que representan. Proponse suxerir á Comisión Delegada que convoque ás reunións en distintas entidades de modo de que haxa un esquema de rotación, e ademais que envíe un borrador dos temas a tratar con suficiente antelación para poder lelo antes de concorrer á reunión.

Progresivo envellecemento das entidades galegas: A gran maioría das institucións presentes no debate non alcanzan a comprender nin o sentido nin a aplicabilidade deste problema identificado pola Secretaría Xeral.

A presenza dunha importante participación das entidades neste debate, as diversas actividades xeradas polas institucións que contan cunha importante afluencia de público, as ganas e o tempo que xenerosamente inviste a dirigencia posto ao servizo da súa institución e por ende do colectivo en xeral, a crecente participación dos mozos en varias das institucións, lévanos a non chegar a comprender a que quere referirse a Xunta cando menciona o tema.

Logo dun intenso debate entre os presentes onde algúns explicaron o sentido que a SXE lle outorga a este concepto, concluíuse que a palabra "envellecemento" resulta ofensiva para algúns e que tende a confundir o real sentido do problema.

Suxírese substituír esta palabra, talvez por "decaemento" ou por algunha outra que sintetice a mensaxe que se quere trasmitir.

Procesos de unión e integración das comunidades galegas: as entidades participantes neste debate manifestaron de forma unánime que nos momentos actuais non contemplan aos procesos de fusión como unha ferramenta a ser aplicada de modo urxente. As entidades teñen características propias e particulares, perfís individuais e contan con áreas de actuación desenvolvidas eficientemente a través do tempo, e con potencialidades para desenvolver novas actividades intimamente relacionadas co presente da Galicia moderna, servizos cuxa oferta será moi ben recibida non só polos nosos mozos senón tamén pola sociedade arxentina, da que formamos parte. Será o xeito de tender pontes de unión que poidan ser cruzadas en ambos os dous sentidos. Moito máis alá da cantidade e magnitude das entidades, o que resulta imprescindible é, hoxe máis que nunca, deixar de mirarnos de costado entre nós mesmos, e dirixir todos a nosa mirada á fronte, Ao FUTURO, pola defensa dos nosos dereitos e intereses comúns; realizar os esforzos que sexan necesarios para promover a unidade de acción colectiva en defensa dos intereses da comunidade e das entidades no seu conxunto, tomando conciencia definitiva que sen unidade de acción non haberá futuro posible. Asociacións sólidas, abertas, participativas, comprometidas cos valores da cultura galega e integradas á sociedade arxentina, con canles de comunicación efectiva suficientemente desenvolvidas para ser vehículos de trasmisión da real dimensión da colosal obra dos nosos antepasados, e da actualidade e intercambio de experiencias e coñecementos entre ambos os dous pobos, é o norte ao cal debemos dirixirnos. Entidades de segundo grao como a Federación Unión de Asociacións Galegas poden ser un instrumento que coadxuve a traballar conxuntamente neste sentido.  Do debate xurdiu que non alcanza con manifestarse en contra senón que debemos traballar para elaborar alternativas superadoras que nos permitan crecer como colectivo, aproveitando a complementariedade das nosas actuacións, ampliando as actividades a ofrecer, resultando indispensable nesta fase que as entidades encaremos accións en conxunto, que permitan que se complementen e potencien reciprocamente, mantendo os vellos principios de solidariedade que deron orixe a cada unha delas, de modo de cubrir os puntos débiles que poidan ter algunhas, aproveitando as vantaxes comparativas de cada unha delas en beneficio do conxunto.

Formulouse a posibilidade de axudar a aquelas entidades que entenden que corren serios riscos de desaparición e maniféstanse en tal sentido, buscando fórmulas e alternativas que impidan a perda do patrimonio galego e a creación dun ámbito de contención que lles permita manter e incrementar as súas actividades.

Formulouse a necesidade de continuar traballando nestes temas con reunións de traballo periódicas para ir avanzando na busca de fórmulas de consenso, establecendo unha data concreta dentro de dúas semanas para continuar co debate.

Reforma da lei de galeguidade: Formúlase con total unanimidade que antes de elevar á Lexislatura o proxecto de reforma, este debe ser posto a consideración das Comunidades Galegas para a súa avaliación, e para un debate que permita ao colectivo expresar previamente os seus puntos de vista e observacións ao respecto. Hai profundo malestar polo nefasto antecedente de despoxo de dereitos electorais aos españois no exterior, e témese que nesta oportunidade, novamente se produzan modificacións a unha norma sen a previa participación das comunidades no proceso de discusión.

Proponse ademais á SXE revisar as condicións nas que as entidades con galeguidade se desenvolven; hai unha sensación de que coexisten entidades con galeguidade recoñecida que non están en condicións de xerar actividades que o xustifiquen, e outras que non contan co recoñecemento pero xeran unha intensa actividade asociativa a favor da nosa cultura.