GALEGO | ESPAÑOL

PORTAL DA INMIGRACION NOS CONCELLOS DE GALICIA
ObxectivosIntegraciónFerramentas
-LexislaciónOrganismos-

Entrevista a Gastón Juan, presidente da Asociación de Mozos Descendentes de Españois da República Arxentina.

(12/07/2011)

«A nosa pelexa diaria é facer que perduren as nosas representacións»

Autor:
David R. Seoane
Localidade:
Buenos Aires
Data de publicación:

Tras unha espera, non demasiado longa, para acceder a unha mesa libre na mítica e centenaria confeitería porteña As Violetas, esquina Rivadavia con Medrano, sentámonos/sentámosnos ante unha bandexa xenerosamente desbordada por doces e confites, que aínda que variados todos eles genuinamente arxentinos. O doce de leite delátaos. De trato afable e próximo Gastón Juan (Pehuajó, Provincia de Buenos Aires, 1979) responde con responsabilidade de causa a todas as preguntas nun ambiente cálido e populoso bañado polos reflexos dos vitrales franceses que adornan as fiestras. Douradas arañas no teito, mármores italianos nos mostradores e o aroma do café recentemente servido configuran a escena desta tarde de sábado patrio. É 9 de xullo e Arxentina celebra o seu argentinidad declarada hai un ano e dous centurias en Tucumán.

Do outro lado da mesa está, con escarapela albiceleste na solapa, o presidente da Asociación de Mozos Descendentes de Españois da República Arxentina. Mozo, apenas superada a trintena, a piques de licenciarse de avogado e sabedor convencido de que os 13.000 Quilómetros que separan Arxentina de España son unha mera ironía da xeografía defende contra vento e marea a proximidade cultural e sentimental entre os dous países. Para Gastón Juan, o océano Atlántico é simple e sinxelamente unha pinga de choiva salgada.

- ¿Tan cerca estamos os arxentinos e os españois?

- En lugar de ver o que nos separa, teriamos que ver o que realmente nos une que polo xeral son as diferenzas. As diferenzas son en realidade as partes que conforman a realidade. Nesa completitud é onde Arxentina e España téñense que atopar. As diferenzas axúdannos a coñecernos máis. Os arxentinos e os españois demostramos que se poden tender pontes capaces de unir as dúas beiras do océano.

- No ano 2007 créase oficialmente AJDERA, ¿Que necesidade veu cubrir esta nova asociación que non estaba cuberta?

- A inclusión dos mozos. Nas vellas estruturas das colectividades non se soubo dar cabida ás necesidades dos mozos nin ás súas novas inquietudes. Por unhas razóns ou por outras non se nos brindou nelas o espazo que AJDERA vén significar como espazo de contención e resposta para as súas necesidades e intereses. A nosa intención é darlle aos nosos asociados un apoio directo no seu desenvolvemento persoal e individual, algo que descoidaron os nosos predecesores.

- ¿Cal é entón o valor agregado?

- A argentinidad. Eu sempre digo que os descendentes de españois temos un corazón tan grande que mide 13.000 quilómetros, a distancia que separa as dúas costas. Somos arxentinos e témoslle tanto amor á nosa terra como os nosos antepasados lle tiveron á súa que ademais tamén sentimos nosa. Tiña moita razón Borges cando dixo aquilo de que «os arxentinos non descendemos dos europeos nin dos pobos orixinarios senón dos barcos?». A riqueza máis grande que temos os arxentinos é o saber preservar a nosa diversidade. Senón non aprendemos nada.

- ¿En que se diferencia o asociacionismo que cultivaron os emigrantes que crearon as entidades e as colectividades galegas e españolas, que chegan ata os nosos días, e o que se fai hoxe polos descendentes daqueles?

- Son distintos. Aquel asociacionismo respondía a necesidades mutuales, sociais e dalgún xeito tamén a replicar en Arxentina todo o que deixaran nos seus lugares de orixe. Por todo iso a construción que se fixo foi máis ben de contención social. Neste momento, as entidades continúan, en parte, tamén con ese sentido pero ten á súa vez unha orientación máis intelectual, artística e cultural. Os nosos maiores creáronas por morriña e nós mantémolas e sostemos polo agarimo que lle temos ás tradicións e porque nos identificamos coas nosas raíces.

- Se o coidado das tradicións e a preservación da identidade son motivos capitais na formación do asociacionismo, ¿Que lle suscita unha noticia como a da desaparición do Códice Calixtino do tesouro da Catedral de Santiago de Compostela?

- Máis aló do valor puntual que o Códice en si poida ter, ten moito máis valor polo que representa. Nós desde a colectividade traballamos por coidar os bens inmateriais. Os sentimentos. Neste sentido, o balcón do Centro Ourensán de Buenos Aires do que falaba Castelao vale moito máis que a funcionalidade que poida ter como balcón. Co Códice pasa o mesmo. As sensacións e o simbolismo que implica facer o camiño de Santiago xamais poderá ser roubado por ningún ladrón. Facer que perduren as nosas representacións é a nosa pelexa diaria desde as asociacións. As cousas valen polo que representan. Volvo a Borges outra vez. Ao comezo do poema ?O Golem?: Se (como afirma o grego no Cratilo) a palabra é arquetipo da cousa / En cada letra de rosa está a rosa / E todo o Nilo na palabra Nilo. Con iso está todo dito. O camiño vai seguir estando, polo menos, ata que deixe de chover en Galicia.

- Volvendo a AJDERA, ¿Ao redor de cantos asociados teñen rexistrados?

- Somos case 3.000 asociados en todo o país. Pero temos constancia polo seguimento que fixemos de diferentes actividades e congresos que temos un alcance que rolda os 7.000 mozos desde Rio Galegos ata Jujuy.

- ¿Cal é o listón que delimita, para vostedes, o final da mocidade?

- Nós remitímonos/remitímosnos á lei española e arxentina que coinciden en sinalar que unha persoa está na súa mocidade na marxe que vai dos 18 aos 35 anos. Aínda que a nosa idea é seguir ofrecéndolles un espazo participativo logo desa idade, en función das cuestións organizativas. Quizais xa non coa cobertura que tiveron anteriormente, pero as portas sempre van estar abertas para eles para dar continuidade ao vínculo que teñen con España.

- Estamos a falar de mozos que na súa maioría forman parte da terceira xeración de españois que emigraron a Arxentina ¿Como logran manter o vínculo afectivo cunha terra que nunca coñeceron?

- Unha das posibilidades é manter un vínculo moi forte a través do familiar. Outra é o aspecto tradicional e cultural que a maioría de nós seguimos mantendo a pesar de non ser costumes netamente arxentinos, senón propias dos lugares de orixe dos nosos avós. E despois están as posibilidades de intercambio académico, profesional e artístico que poden darse e que se dan entre os dous países. Por todo iso, o vínculo que os mozos arxentinos temos hoxe con España é moi diversificado.

- E no seu caso, ¿cal é a súa conexión con España?

- Son neto dunha galega da Peroxa (Ourense) que veu á Arxentina en 1917. Coñecina poucos anos pero sempre a recordo con moito agarimo. Aínda que é certo que polas miñas veas corre tamén sangue salmantino, italiana e criolla, a miña identificación con Galicia foi a que máis pesou. Por suposto, sen desmerecer a ningún dos meus outros orixes. Sempre que viaxo a Europa fago parada obrigada en Galicia.

- Coñecendo a súa estreita relación con Galicia, ¿Como foi a súa relación coa colectividade galega?

- Sempre estiven moi implicado con ela. Desde o ano 2002 presido a Sociedade Galega de Arantei, Vilamarín e A Peroxa. O certo é que sempre traballei nos diferentes movementos xuvenís que se crearon na colectividade. Entre outros cargos que ocupei nos último anos, en 2005 fun o representante da colectividade galega de Arxentina e Chile ao ser elixido delegado do Consello dá Galeguidade, un organismo consultivo creado pola Xunta para representar á ?Galicia exterior?. Levo máis de 15 anos traballando por e para a colectividade.

- Mantén entón un forte arraigamento co galego?

- Si, paréceme que é unha cuestión espiritual e emocional inexplicable. Simplemente nace. É algo que nos marca aos que somos descendentes de galegos: moi felices de ser arxentinos pero sempre mirando ao Atlántico coma se houbese algo que nos falta que está do outro lado. Ese baleiro o cheo traballando pola comunidade porque ademais o traballar polo outro é unha motivación persoal que consigo canalizar deste xeito. Todo o que facemos, facémolo ad honorem.

- Alude vostede a cuestións espirituais?en Galicia é coñecida a anécdota que contan moitos descendentes de emigrantes segundo a que cando pisan terras galegas teñen a sensación de regresar a un lugar que xa coñecían, aínda sendo a súa primeira vez ¿pasoulle a vostede algo parecido?

- Por fortuna eu viaxo bastante a miúdo a Galicia. Pero na segunda vez que fun a miña ocorreume algo moi forte en Pontevedra. Estaba cuns amigos, bastante maiores que eu, que me indicaban como chegar a un lugar. E un deles preguntoume?«bo, ¿Como che estás situando en Galicia?». Entón o outro lle interrompeu: «non se está situando, está a acordarse». Ese comentario impactoume moito.

- Este tipo de cousas marcan moito a personalidade do emigrante, ¿verdade?

- Si, trátase dunha personalidade dura e forte que se foi moldeando mediante golpes e perdas que tiveron que superar á forza pero que á vez gañou en tesón e ganas de superación. Houbo exemplos honorables de persoas con moi pouca formación que alcanzaron cotas altísimas neste país

- A historia une a España e Arxentina indefectiblemente desde fai máis de 500 anos ¿Como ve hoxe en día estas relacións?, na cuestión migratoria, por exemplo?

- É un tema complexo. Moitas veces emitimos xuízos apresurados sobre iso. En Arxentina con tantos emigrantes como viñeron sempre existiron os procesos de reclamación para poder ingresar ao país. Pero tamén é certo que desde hai moitos anos as nosas fronteiras estiveron demasiado abertas. Arxentina debería ser máis estrita nas súas leis migratorias, polo menos para levar un maior control sobre o fluxo de persoas. No caso de España, as súas fronteiras volvéronse moi restritivas. Penso que, insere como está en Europa e dependente das disposicións da Unión, España tería que facer valer a súa historia e ser máis aberta cos latinoamericanos, a condición de que se respecten as normas. E paréceme que no mundo esquecémonos/esquecémosnos das normas.

- Nestes momentos, como sabe, a crise está a ser especialmente dura con España ¿Que consellos pódelle dar Arxentina aos españois neste aspecto, afeita levantarse constantemente de situacións similares?

- Aquí teño que facer unha aclaración. Arxentina non se levantou de ningunha das súas crises. Europa e España en particular están a vivir hoxe unha crise e Arxentina vive en crise. De todos os xeitos creo que o problema máis grande desta crise é que conflúe a crise económica con outras crises sociais, ideolóxicas e sobre todo unha crise moi profunda de valores. E niso os mozos somos o mascarón de proa. Somos os primeiros que temos que protestar e levantar a voz. No entanto, aínda que as dúas están enmarcadas nun contexto mundial, as crises de arxentina e a española son diferentes porque tamén atenden a realidades internas de ambos os países diferentes.

- Neste sentido, como presidente dunha asociación de mozos españois, ¿Como vió desde Buenos Aires o movemento dos «Indignados»?

- Dar unha opinión como presidente de AJDERA é aventurado porque dentro da asociación pode haber unha gran diversidade de opinións respecto diso. Respondo a título persoal. Destaco e valoro o movemento por saír dalgún xeito a dicir que son novas. É valiosísimo que a xente se manifesta e exprese o que pensa. É marabilloso que as novas tomemos de novo ese lugar de pensar que se pode cambiar o mundo. Volver pensar que a militancia activa, no que sexa, como cidadán pode ter un efecto transformador é realmente alentador.

- ¿Tamén os mozos arxentinos poden cambiar esta Arxentina que temos, nun ano de eleccións presidenciais como este?

- Creo que si, dun tempo para acó mobilizouse moito a cuestión política en Arxentina e non creo que teña que ver cun partido político nin cun liderado en particular. Paréceme que responde a estes movementos mundiais de mozos que están cansados. O envorco dos mozos arxentinos cara ao político foi masivo. Revelouse a necesidade entre nós de querer ser parte.

- Dixo vostede que os arxentinos están sempre mirando ao Atlántico, nisto tamén os españois teriamos que mirar ao Atlántico?

- Historicamente sempre tivemos oportunidades dos dous lados de aprender do outro. Pódense atopar bos e malos exemplos. Nese sentido temos moito para intercambiar e para aprender.

 

 

Novas e Actualidade


Titulares
Histórico


 ACTIVIDADES

Marzo 2024
LMMeXVSD
    123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031
       



 AREA DE TÉCNICOS

 Usuario:
 Contrasinal:
 

 
¿Olvidou o seu contrasinal? | Alta

OBXECTIVOS | INTEGRACIÓN | FERRAMENTAS | LEXISLACIÓN | ORGANISMOS | NOVAS | CONTACTO

(c) 2009 FEGAMP, Federación Galega de Municipios e Provincias :: Texto legal
FEGAMPinmigracion@fegamp.es
Xunta de Galicia

Desarrolo: AVA Soluciones Tecnológicas