Costa da Morte. Case un 25% da emigración da provincia é da zona

Os municipios de Bergantiños, Soneira e Fisterra, ademais de Cerceda, forman a principal comarca migratoria da provincia da Coruña, moito máis aínda se se engaden os datos de limítrofes como Tordoia, Santa Comba, Mazaricos ou Carnota.

Así o pon de manifesto, unha vez máis, os datos do Padrón de Españois Residentes no Estranxeiro (PERE) que o Instituto Nacional de Estatística deu a coñecer onte. En total, os 16 concellos da comarca suman 33.034 residentes no exterior. Son 1.267 máis que os rexistrados o ano pasado (un 3,98% de aumento) e 3.590 máis que os contabilizados hai dous anos (o crecemento neste período foi do 12,19%). Anteriores non os hai: a pesar da notoriedade e importancia do fenómeno migratorio, o INE non rexistraba (ou polo menos non o facía público) ata o 2009 o número de emigrantes. Si se coñecen os do censo electoral, pero nesta relación só aparecen os que poden votar e, na do PERE, todos.

Os máis de 33.000 emigrantes son case un quinto (un 22.15%, e máis dun 26% coas zonas limítrofes incluídas) de todos os da provincia da Coruña, que ten 149.072 veciños no estranxeiro. Se a comparación é con Galicia, a Costa da Morte supón o 7,76% do total. A poboación de residentes, por exemplo, é do 4%, así que os ausentes dobran a proporción.

Se a referencia que se toma é precisamente a poboación que vive na comarca, os emigrantes son o equivalente ao 27,8%.

Os datos ofrecen máis cifras rechamantes: os emigrantes da comarca son tantos como a metade de todos os que hai na provincia de Lugo, e un terzo dos de Ourense. En comparación coa de Pontevedra, as porcentaxes son máis ou menos os mesmos que os que reflicte a provincia coruñesa.

Por outra banda, nos 16 municipios da zona hai incrementos en relación ao ano anterior, e tamén aos do 2009. ¿Significa iso que a emigración se volve a producir masivamente ? Só nunha pequena parte, si. É notorio, e así o testemuñan diferentes representantes de colectivos no exterior, que numerosos veciños da Costa da Morte están a retornar sobre todo a Suíza e Arxentina. No primeiro caso, xeralmente traballadores que xa estiveron na nación helvética, e no segundo, quen chegaron coa crise dos seus países e agora márchanse coa española.

Con todo, o principal incremento -apréciase de igual modo no censo de residentes ausentes- débese ao cambio de lexislación, que permite obter a nacionalidade ás terceiras xeracións. Ademais, non todas as baixas se anotan nos consulados, por iso é polo que todo sexa crecer sen parar.

Se a Costa da Morte é a principal comarca provincial en éxodos, Carballo é un dos concellos que figuran na cabeza de Galicia. Igual que ocorría o ano pasado, pero máis aínda, xa que no 2010 non chegaba aos 5.000 emigrantes e agora xa os supera de longo (5.372).

Na provincia coruñesa só lle superan as dúas principais cidades, A Coruña, con 24.275 resentes no estranxeiro, e Santiago, con 9.853. Non todos son necesariamente orixinarios desas cidades: como explicou a deputada Marisol Soneira, experta en emigración, son moitos os emigrantes de segunda ou terceira xeración que, ao anotarse no consulado, elixen a cidade de referencia e ata Madrid.

Na provincia de Lugo, só a capital, con 7.718 emigrantes, ten máis que Carballo, e o mesmo ocorre en Ourense (19.276). En Pontevedra repítese a situación: a capital ten 12.543 veciños no exterior, e Vigo, case 20.000. Ata este ano, A Estrada, outro municipio histórico como exportador de capital humano, sempre superaba a Carballo, pero se acaba de quedar por atrás, no oitavo lugar galego, aínda que por pouco (5.298). Este municipio si está por encima de Carballo en canto a porcentaxe de poboación, pero , polos mesmos motivos, o bergantiñán tamén supera ás seis cidades na mesma escala. Uruguai e Suíza son os principais destinos de traballo e residencia dos carballeses.