A carreira do inmigrante

(02/08/2010)

A carreira do inmigrante

Máis de 65.000 estranxeiros acoden ás universidades españolas

SUSANA CARRIZOSA 01/08/2010

Motivación, superación e moito traballo. Con estes aliados, o pasado curso 65.600 estudantes estranxeiros déronse cita nas universidades españolas. Aínda que aínda a súa presenza é escasa, pois tan só supón o 4,4% do total de alumnos matriculados, o certo é que o seu crecemento é elevado, en concreto, durante o pasado curso, 2008-2009, apuntáronse un 15,8% máis de estudantes foráneos ás aulas españolas que no ano anterior. Moitos deles son inmigrantes de segunda xeración que, dando un paso máis e en aras á integración no noso país, conseguiron chegar á Universidade.

E é que España, se tradicionalmente foi un país de emigrantes, hoxe é punto de referencia como destino migratorio sobre todo de América Latina, Marrocos, Rumania e Polonia, dado que se atopa entre os primeiros postos dos países europeos con maior proporción de estranxeiros residentes. De feito, segundo o informe Datos e cifras do sistema educativo español, do Ministerio de Educación, a poboación latinoamericana residente en España multiplicouse por seis ao longo dos últimos sete anos.

Os expertos, en xeral, valoran de forma moi positiva a presenza de inmigrantes no sistema educativo español, pero recoñecen a necesidade de activar novas políticas que fomenten a adaptación plena do estudante e eviten así a creación de guetos. Aspírase nun prazo de 15 a 20 anos a un modelo de Universidade multiétnico, clave no éxito das universidades norteamericanas.

Así, a Universidade preséntase como unha eficaz ferramenta de integración para moitos dos fillos de inmigrantes, que nacionalizados ou non, acoden ás súas aulas cheos de expectativas. Dúas estudantes universitarias, peruana e ecuatoriana, comentan a dificultade de chegar aos últimos anos de carreira para os fillos dos inmigrantes, posto que "en moitas ocasións vémonos obrigados a traballar en xornadas moi longas ante a falta de recursos das nosas familias".

"Os estudantes inmigrantes deben salvar unha serie de obstáculos, como evitar caer no abandono educativo cedo. Para superalo hai que personalizar a súa traxectoria educativa, mellorar os sistemas de apoio e reforzo, acompañar o seu proceso de socialización nunha contorna nova e diferente, e reforzar a súa traxectoria educativa. Outros problemas aos que se enfrontan son a necesidade e a importancia que dan á súa incorporación ao mercado laboral. Son moito máis conscientes que calquera mozo español que para os seus pais o traballo é o máis importante porque son migrantes económicos, explica María Rosa Blanco, licenciada en Ciencias da Educación e investigadora do Instituto Universitario de Estudos sobre Migracións da Universidade Pontificia Comillas, de Madrid.

"A Universidade supón un éxito persoal para min, xa que na miña familia ninguén tivo esa oportunidade. Sentíame obrigada a conseguir unha formación superior que me permitise ter un futuro asegurado", manifesta Natalia Cieciwa, estudante polaca de Historia na Universidade de Alcalá de Henares.

España está aínda moi lonxe de mostrar a imaxe dunha Universidade con diversidade étnica e cultural, como outros países de maior tradición migratoria. Segundo o estudo Traxectorias educativas e de inserción laboral de mozos españois e fillos de inmigrantes, realizado por Instituto Universitario de Estudos sobre Migracións e cofinanciado polo Ministerio de Traballo e Inmigración, aproximadamente un 3% dos maiores de 18 anos estaba na Universidade. No entanto, as expectativas de acceso á formación superior de mozos inmigrantes son altas.

Proba diso é que xa son moitas as universidades que contan con departamentos especializados para apoiar ao alumno estranxeiro. "Na Universidade Autónoma de Madrid", explica o vicerreitor para os Estudantes e a Formación Continua, Antonio Álvarez-Ossorio, "contamos cunha Oficina de Acollida Internacional, así como coa Asociación de Estudantes Estranxeiros, ASOEX, que traballa en temas de recepción e acollida de estudantes de orixe latinoamericana".

"Cando chegan á Universidade, a primeira xeración adoita solicitar información sobre o acceso, convalidación, axudas, homologación e continuación de estudos no noso sistema universitario. Esta necesidade de incorporación á Universidade, que pode abrir oportunidades para unha mellor inserción laboral de acordo cos seus estudos en orixe, dáse de forma xeral cando a poboación inmigrada leva unha media de 3,5 anos de residencia en Cataluña", segundo María José Baya, responsable do Programa Inmigración e Universidade da Universidade Autónoma de Barcelona.

Segundo datos do Ministerio de Educación, Cataluña é a comunidade autónoma que máis estudantes estranxeiros recibe, cun 7,3%, seguida de Madrid, cun 5,8%. O caso de Andalucía é curioso porque, sendo unha das comunidades con máis estudantes matriculados, sitúase por baixo da media española en estudantes estranxeiros nas universidades. -

Os que conseguen integración laboral

Olga Demidkoda, rusa de 31 anos, filóloga e estudante de dereito pola UNED, é hoxe secretaria de dirección na aseguradora Mapfre. "Fai dez anos en España respirábase un ambiente máis competitivo e adverso laboralmente falando cara os inmigrantes. Hoxe esa situación cambiou. Os meus primeiros tres meses aquí dediqueinos a aprender español e logo busquei traballo. En Mapfre síntome plenamente integrada, ata podo dicir que se envorcaron comigo, moito máis que noutras empresas onde traballei anteriormente. Aquí teño un proxecto de futuro e desenvolvemento laboral".

"Cheguei a España fai seis anos en busca de traballo e, pasados dous meses e medio, entrei nun proceso de selección para Banesto, onde desenvolvo a miña actividade desde entón. A integración foi estupenda desde o principio e neste momento síntome coas mesmas oportunidades laborais que o resto dos meus compañeiros. Realmente o desenvolvemento na empresa depende dun mesmo", manifesta Martín Chocron, arxentino de 31 anos, licenciado en Relacións Internacionais. -


Datos

- Dos 65.581 alumnos estranxeiros das universidades españolas, o 47,9% proceden de América Latina e Caribe; o 29,6% da UE; o 8,3% do norte de África; o 5,9% do resto de Europa; o 4,6% de Asia e Oceanía; o 2,2% do resto de África, e só o 1,5% de Estados Unidos e Canadá. Case o 23% está realizando másteres oficiais e o 22%, o doutoramento.

- O 70% elixen ciencias sociais e xurídicas como materia de estudo, o 48% enxeñería e o 22,4% arquitectura.