Cal é o peso da recesión no fluxo de inmigrantes?

(31/05/2010)

Cal é o peso da recesión no fluxo de inmigrantes?

Publicado o 31-05-2010 , por M. G. Maio

O Banco de España, no documento 'Comportamento cíclico das entradas e saídas de inmigrantes' que inclúe o informe mensual de maio, cuantifica o efecto da crise na chegada e a saída de estranxeiros. A conxuntura española foi clave no cambio de tendencia do último ano, pero non o único motivo que fixo variar os fluxos migratorios.



A inmigración supuxo a gran revolución demográfica da última década. En quince anos, os estranxeiros pasaron de representar o 1% da sociedade española ao 12,2% (con datos de principios de 2010). Pero se en 2007 a súa chegada alcanzaba as 75.000 persoas ao mes, este ano aproximouse a niveis próximos a cero. Con estes datos, o Banco de España quixo pór cifra aos motivos do recorte.

Segundo os seus cálculos (a partir de datos de entradas e saídas entre 1980 e 2004), a conxuntura económica do país de destino ten evidentemente a clave. En concreto, estima que por cada punto porcentual adicional de crecemento económico no país de chegada, a inmigración recibida aumenta máis dun 10%. "Isto suxeriría que, unha vez tomouse a decisión de emigrar, a elección do país concreto de destino está estreitamente relacionada co crecemento económico dos potenciais países de acollida", afirma o organismo. Iso si, matiza, o peso é moito maior para migracións temporais que para as permanentes.

Pero hai máis elementos que resultan importantes. Por exemplo? As diferenzas entre o PIB per cápita entre o país de orixe e o de destino, o tamaño da comunidade inmigrante no país de acollida...

Tendo en conta estes aspectos, o organismo que dirixe Miguel Anxo Fernández Ordóñez sinala que se España rexistrase no período analizado (1998-2004) un comportamento máis moderado, en liña cos países da OCDE, "a entrada de inmigrantes fose un 14% inferior ao longo do período considerado, isto é, uns 461.000 inmigrantes menos". Segundo o Banco de España, non só pesase o efecto dun PIB menos dinámico, tamén o feito de que houbese menos inmigrantes (menos efecto chamada duns a outros).

Onde está a porta de saída?
Claro que a crise non só paralizou a entrada de inmigrantes, tamén serviu de impulso para a saída. "Con todo, neste caso, o efecto do ciclo económico na porcentaxe de inmigrantes que finalmente abandonan o país de destino ao cabo dun tempo de residencia é menos claro", asevera o informe.

Por unha banda, a escaseza de rexistros sistemáticos de saídas de estranxeiros (normalmente non se dan de baixa do padrón) impide unha análise certeira sobre a magnitude dos retornos ou cambios de destino. De acordo cos seus cálculos, a taxa de saída media (nos primeiros anos de estancia) sería do 18%. Iso si a brecha entre uns países de orixe e outros é moi grande: mentres os inmigrantes provenientes de Norteamérica alcanzan en 37%, os de Ecuador, Bolivia e Perú, sitúanse no 12%.

Así, o Banco de España sinala que se observa que os inmigrantes procedentes dos países máis ricos son os que experimentan maiores saídas". Pero tamén se observa que os inmigrantes que se localizan nas provincias españolas con menor PIB per cápita mostran unha maior taxa de saída, o que podería estar motivado polo peso que a agricultura presenta nestas provincias, de forma que os inmigrantes temporais dedicados a este sector estarían sobrerrepresentados". Ademais, apréciase unha certa sensibilidade da taxa de saída ao ciclo económico de orixe.

A pesar de todo isto, segundo indica, o factor máis relevante o nivel de chegada de estranxeiros do ano anterior (as saídas prodúcense en maior medida ao pouco tempo de chegar). "De acordo con estes resultados, esperaríase xa que logo que en 2010 as saídas continuasen reducíndose, xa que as entradas de 2008 e 2009 presentaron caídas significativas respecto de anos anteriores", conclúe.