Só 11.440 inmigrantes acóllense ao plan de retorno ao seu país

(31/05/2010)

Só 11.440 inmigrantes acóllense ao plan de retorno ao seu país

O regreso de inmigrantes aos seus países, a través do plan de retorno voluntario, prodúcese con contagotas. Apenas o 13% dos 87.000 previstos fóronse tras un ano e medio da súa entrada en vigor. Os que quedan sacrifícanse para soster as remesas.

Denisse Cepeda - Madrid - 31/05/2010

Os inmigrantes resístense a tirar a toalla. A pesar da crise e ao maior desemprego, que se sitúa no 30,7% neste colectivo, poucos regresaron aos seus países. Só 11.440 estranxeiros acolléronse ao Plan de Retorno Voluntario, segundo os últimos datos do Ministerio de Traballo e Inmigración. Unha media de 672 beneficiarios ao mes. A cifra representa apenas o 13% dos 87.000 previstos polo Goberno. Unha porcentaxe ínfima logo de 17 meses da súa posta en marcha.

Esta medida, aprobada polo Consello de Ministros en setembro de 2008 (e posta en vigor en novembro) pretendía que os traballadores extra comunitarios da construción, os máis afectados polo parón da actividade, cobrasen a subsidio por desemprego anticipado a cambio de regresar aos seus países.

Pero a disposición non tivo o éxito que o ministro de Traballo, Celestino Corbacho, estimara. No primeiro ano, en novembro de 2009, contabilizáronse unhas 8.700 solicitudes. Dous meses despois, en xaneiro, elevábase a 9.800. Xa en abril, o último dato que se coñece, non chega nin a 12.000, pese ao deterioro do mercado laboral.

Nese primeiro balance, Traballo indicaba que Sudamérica era o grupo que abanderaba este programa. Así, ecuatorianos e colombianos foron os máis propensos a volver aos seus países. En menor medida, arxentinos, brasileiros, peruanos e chilenos. E desde Madrid, Cataluña e Valencia producíanse as maiores peticións. O número de solicitudes pode ser menor. Traballo explica que algunhas destas foron denegadas porque incumpren os requisitos; unha cifra que o ministerio non concretou tras considerala "insignificante".

Ser traballador non comunitario de países que teñan con España un convenio bilateral en materia de Seguridade Social, estar parado e inscrito no Servizo Público de Emprego son algunhas das esixencias. O Goberno ofrece, ademais, unha axuda para o billete. E o pago das prestacións outórgase en duas partes: un 40% aquí e o outro 60% en orixe.

Os inmigrantes, en cambio, comprométense a non volver a España en tres anos. Esta última condición non termina de convencelos. Ou ben o descartan polos lazos familiares establecidos ou porque cren que a crise será pasaxeira e que, en todo caso, teñen máis oportunidade aquí que no seu país.

Capacidade de aguante

"Os inmigrantes teñen unha alta capacidade para facer fronte á adversidade", resalta un estudo recente do Banco Interamericano de Desenvolvemento (BID). Os que quedan sacrifícanse e conseguen sacar adiante aos seus familiares en orixe. Constátao a última cifra de remesas. As transferencias volveron á senda positiva no último trimestre de 2009, tras seis trimestres consecutivos en vermello. España emitiu un 1,8% máis que en 2008, ata 1.910 millóns de euros. Así queda atrás a mala tendencia que chegou a situar a caída no 20,6% ao peche de 2008.

Esa conduta positiva é posible grazas a que viven "ao límite da subsistencia", segundo Íñigo Morei, director de Remesas.org. España é o primeiro emisor de remesas a Latinoamérica da UE.

Axuste do orzamento para manter vivas as remesas
A peor crise desde 1929 reduciu as contribucións dos inmigrantes aos seus países de orixe. Pero non impediu que estes sigan enviándoas. A recesión obrigounos a axustar o seu orzamento con tal de manter viva esa axuda. O primeiro que recortan son as actividades de lecer e o consumo de produtos non básicos. Aceptan múltiples empregos para compensar os recortes salariais ou traballan máis horas. Múdanse de sector económico, a outra cidade con maior demanda laboral e, se non hai máis remedio, tiran dos aforros. Outra das tendencias é recorrer aos "desreagrupamientos familiares", segundo un estudo efectuado en Cataluña. Isto implica enviar ao seu país familiares que foran reagrupados en España. Porque o custo de vida é menor. Por exemplo, con 300 euros vive unha familia en Ecuador, indica o informe.

Esperar a que o euro se aprecie, un requisito para enviar diñeiro 

A como está o euro? É a pregunta que máis se repite entre os clientes dun locutorio do madrileño barrio de Prosperidade. Son colombianos, ecuatorianos e dominicanos que envían remesas aos seus familiares. A interrogante é usual neste tipo de negocio, pero coa crise tomou outro matiz. Agora é un condicionante para consignar diñeiro, ademais da situación económica. É dicir, os inmigrantes esperan que o euro se cotice a un nivel máis alto para facer a transferencia. A razón: o comportamento das remesas se adecuan ás fluctuaciones da taxa de cambio, segundo o estudo do BID. O fortalecemento do euro ao comezo de 2008 favoreceu o impulso das remesas. Pero a subida do paro neste colectivo, que se acentuou en 2009 pola caída do ladrillo, prexudicou esta actividade.