Recordos dun emigrante

O 2010 promete converterse no «Ano Neira Vilas», con permiso do Camiño e os seus peregrinos neste Ano Xacobeo. En apenas un cuadrimestre saíron ao mercado dous novos libros do escritor cruceño, ademais de celebrarse na aula da Uned unhas xornadas ao redor da súa figura e obra, en especial o seu título máis emblemático, Memorias dun neno labrego , organizadas con motivo do cincuentenario desta publicación.

ás Cartas de vellos amigos , con epístolas recibidas por Neira Vilas doutros corenta personaxes da cultura galega, «un documento valiosísimo sobre a articulación do campo literario dá Galicia do franquismo e dá transición, así coma do papel xogado nesta polo galeguismo», como destaca a profesora Dolores Vilavedra na introdución do libro, acábase de suma Presenza galega en Cuba . Estamos ante unha crónica moi persoal do escritor cruceño, editada por Xerais, que recolle desde vivencias a testemuños e documentos solicitados durante a súa estancia no país caribeño, entre 1961 e 1992. óbraa amálgama desde tinguiduras políticas a culturais, sociais e económicos, por certa só algúns exemplos, en torno ao referente de Galicia e Cuba, especialmente, ou Cuba e Galicia.

Na publicación non falta unha referencia a outro dezán ilustre que tamén viviu parte da súa emigración en terras cubanas. Así, Laxeiro ten o seu recuncho no mapa nostálxico de Cuba elaborado por Neira Vilas. Recorda que para o artista lalinense o país do outro lado do charco foi «unha referencia entrañable e perenne; sempre ansiou volver á illa».

Como resalta Neira Vilas, «vos vínculos de sangue, de historia, de cultura entre vos pobos galego e cubano veñen de lonxe e son moi profundos. Non pódense borrar nin esquecer». Por iso o escritor de Gres decidiu compilar os fitos esenciais desa relación de amizade, unha porta aberta para penetrarse no seu coñecemento máis profundo. Polas páxinas do libro desfilan desde o citado Laxeiro a Rosalía de Castro e Alfonso Castelao, desde Arturo Souto a Enrique Líster e Curros Enríquez.

Pero ademais dos personaxes máis ou menos populares non faltan outros galegos con protagonismo máis insólito, así como as sociedades e irmandades galegas no país caribeño ou os símbolos de Galicia que naceron en Cuba. Un vínculo fraternal que, como destaca Neira Vilas na conclusión con que pecha a obra, «non é só pasado, historia. É tamén presente vigoroso. E é futuro. Un futuro de paz, progreso, respecto mutuo, abrazo por enriba do mar».